________________
૨૦.
શ્રીરામકૃષ્ણ પરમહંસ પરંતુ મથુરબાબુએ નમ્રતાપૂર્વક કહ્યું: ‘‘આપને કોઈ શાસ્ત્રોક્ત વિધિની જરૂર નથી; કેવળ આપની ઉત્તમ ભક્તિ અને નિષ્ઠાથી જ જગદંબા પ્રસન્ન થશે. એને ચરણે જે કંઈ આપ ભાવપૂર્વક નિવેદન કરશો તેનો એ સ્વીકાર કરશે જ. આપની ભક્તિને કારણે આ મૂર્તિમાં સાક્ષાત્ જગદંબા પ્રગટ થશે.'' આવી પરમ શ્રદ્ધાનો પડઘો કેમ ન પડે? અને શ્રી રામકૃષ્ણ તરત જ મથુરબાબુની વિનંતીને સ્વીકાર કર્યો.
આ બાજુ રામકુમારનું સ્વાધ્ય બરાબર રહેતું ન હતું, એટલે થોડા માસ વતનમાં ગાળવાની ઈચ્છાથી શ્રી રાધાકાન્તની પૂજાનું કાર્ય હૃદયને સોંપી વતન જવા રવાના થયા, પરંતુ વતન પહોંચવાનું નિર્માયું ન હતું. કલકત્તાથી થોડે દૂર કોઈ ગામમાં જ એમનો દેહાન્ત થયો.
વડીલ ભાઈના મૃત્યુના સમાચારે યુવાન શ્રીરામકૃષ્ણના મનને ખૂબ વિહવળ કરી નાખ્યું. જગતની અસારતાના વિચારોમાં પડેલું મન વધુ ચિંતનશીલ બન્યું. એમને પ્રતીતિ થઈ કે ઈશ્વરના સાક્ષાત્કાર સિવાય દુ:ખો અને અનિષ્ટોનો અંત આવી શકે નહીં. એટલે ઈશ્વરદર્શન માટે તેમનો તલસાટ વધુ તીવ્ર બન્યો. ભવતારિણીની પૂજા એમને માટે સાચા અર્થમાં ‘ભવતારિણી' બની.
જેમ જેમ શ્રીરામકૃષ્ણનું ચિત્ત ઈશ્વરાભિમુખ બનતું ગયું કે એમને સંસારી લોકો સાથેનો સંસર્ગ લગભગ છૂટી ગયો. તેઓ બપોર પછીનો સમય એકાન્તમાં પસાર કરતા, અને રાતવેળાએ ક્યાંક ચાલ્યા જતા ને વહેલી સવારે પાછા ફરતા. પુષ્કળ અશ્વપાત અને ઊંડા ધ્યાનની અસર વડે તેમની આંખો સૂજી
