________________
૮. દક્ષિણેશ્વરમાં શ્રીશારદામણિદેવી
શ્રી રામકૃષ્ણ ભૈરવી બ્રાહ્મણીને સાથે લઈને જ્યારે હવાફેર કરવા કામારપુકુર પોતાને ઘેર ગયા હતા ત્યારે શારદામણિદેવીને તેમના પિયર જયરામવાટીથી તેડાવી લીધાં હતાં. તે પછીનાં ચાર વરસના ગાળામાં શ્રીરામકૃષ્ણ પત્નીને પોતાની પાસે તેડાવી ન હતી. પરંતુ દોલપૂર્ણિમાના ગંગાસ્નાન માટે દૂર દૂરનાં ગામડાંઓમાંથી લોકો કલકત્તા આવતાં હતાં, ત્યારે પોતાના પિતાની સાથે તેઓ પણ મુસાફરીના થાક અને તાવથી કૃશ શરીર સાથે અચાનક દક્ષિણેશ્વર આવી પહોંચ્યાં હતાં. તેમને જોઈને શ્રી રામકૃષ્ણ ખૂબ જ દુઃખી થયા, અને કહેવા લાગ્યા: “અરે, તમે આટલાં મોડાં આવ્યાં? હવે શું મારો મથુર છે તે તમારી સંભાળ લે?'' કારણ તેઓ આવ્યાં તે પૂર્વે મથુરબાબુનું પણ નિધન થયું હતું. તેથી શ્રી રામકૃષ્ણ જ એમને પોતાનાં માતાની સાથે નોબતખાનાની ઓરડીમાં રહેવા મોકલી આપેલ. શ્રીરામકૃષ્ણની કાળજીભરી સારવારથી ત્રણચાર દિવસોમાં શારદામણિદેવીની તબિયત સુધર્યા બાદ, પુત્રીને સંતુષ્ટ અને પ્રસન્ન જોઈને રાજી થયેલા પિતા રામચંદ્ર પણ બેચાર દિવસ પછી જયરામવાટી પાછા ફર્યા.
શ્રી રામકૃષ્ણ હવે પત્નીને વહેવારની કેળવણી આપવાનું ચાલુ કર્યું. પોતાની અનુભૂતિઓની સંગીનતા પણ એ તપાસતા રહેતા. વહેવાર કેમ ચલાવવો તેની કેળવણીથી માંડીને પૂજા, જપ, ધ્યાન વગેરે કેવી રીતે કરવાં ત્યાં સુધીની કેળવણી એમના કર્તવ્ય ક્ષેત્રમાં આવી જતી હતી. ઉપદેશ આપીને એ બેસી ન
૩૭
