________________
જગદંબાનું પ્રથમ દર્શન અને ભાવોન્મત્ત અવસ્થા ૨૧ ગયેલી રહેતી. મંદિરની ઉત્તરે આવેલ ભાગ જે પંચવટી નામે ઓળખાતો, તેમાં ઘનઘોર જંગલ હતું. ત્યાં આવેલાં આંબળાનાં મોટાં વૃક્ષ નીચે રાત્રે તેમ જ બપોરે તેઓ ધ્યાન કરતા. તેમને હવે ખોરાક અને નિદ્રાની ઈચ્છા પણ થતી નહીં. ધ્યાનના સમયે તેઓ વસ્ત્રવિહોણા બનીને અને યજ્ઞોપવીત પણ કાઢીને બેસતા. હૃદયની પૂછપરછનો ભાગ્યે જ જવાબ આપતા. છતાં એક વાર તેમણે કહ્યું હતું કેઃ ““મનુષ્ય સર્વ બંધનોનો ત્યાગ કરીને પ્રભુનું
ધ્યાન ધરવું જોઈએ. જન્મથી જ આપણને ધૃણા, લજજા, કુલાભિમાન, સંસ્કારાભિમાન, ભય, માનની એષણા, જ્ઞાતિ અને અહંકાર એ આઠ બંધનો વળગેલાં હોય છે. જનોઈ ધારણ કરવાથી એવું અભિમાન રહે છે કે હું બ્રાહ્મણ છું અને તેથી સૌથી ઊંચો છું. શ્રી જગદંબાનું ધ્યાન કરતી વખતે મનુષ્ય આવા બધા ખ્યાલોથી અળગા થવાનું હોય છે, હૃદય!''
જેમ જેમ જગદંબાનો સાક્ષાત્કાર કરવાની તીવ્ર ઝંખના શ્રીરામકૃષ્ણને થતી ગઈ, તેમ તેમ તેમની અંતરંવેદના વધતી ગઈ. તેઓ આકુળવ્યાકુળ થઈ બાળકની પેઠે રુદન કરતા અને બોલતા, “ઓ મા! તું ક્યાં છે? મને દર્શન આપ!” ઘણી વાર વેદના દારુણ બનતી ત્યારે એ પોતાના મુખને જમીન ઉપર ઘસતા.
આવી મનોદશામાં કાલિમંદિરમાં નિયમિત પૂજા શી રીતે શક્ય હોય? ઘણી વાર જગદંબાની મૂર્તિ સમક્ષ તેઓ જડવત્ બેસી રહેતા તો કોઈ વાર પૂજા કરતી વખતે પોતાના માથા ઉપર ફૂલ મૂકી દેતા. ફૂલમાળા બનાવવામાં કદીક કલાકો વ્યતીત કરતા અને સાંજે આરતી ઉતારતાં એમને સમયનું પણ ભાન રહેતું નહીં.
