________________
૧૪ .
શ્રીરામકૃષ્ણ પરમહંસ વગેરે દેવાલયો તથા ઘાટો, સભામંડપ, નોબતખાનાં, અતિથિશાળા, વિશાળ ફૂલવાડી વગેરે બંધાવ્યાં. અને તે કાલિમંદિરના પૂજારી તરીકે શ્રી રામકુમારની નિમણૂક કરી. આમ થતાં ગદાધર પણ પોતાના મોટાભાઈની સાથે દક્ષિણેશ્વર આવીને રહ્યા.
દક્ષિણેશ્વરની સ્થાપનાનું રોચક વર્ણન કરતાં પાછળથી શ્રી રામકૃષ્ણ સદૈવ કહેતા કે ““પેટીમાં મૂકી રાખેલી દેવીની મૂર્તિની આસપાસ એક વખત પરસેવાનાં જળબિંદુઓનું પડ છવાઈ ગયું હતું અને સ્વપ્નમાં આવીને દેવીએ રાણીને કહ્યું હતું. ‘‘પ્રતિષ્ઠાપન વિધિ જલદી કર. હું પેટીમાં ગૂંગળાઈ જાઉં છું''
આ નવું સ્થળ ગદાધરને સર્વ રીતે અનુકૂળ લાગતું હતું. પવિત્ર એકાંત સ્થળ, વડીલ બંધુની પ્રેમભરી કાળજી, રાણી રસમણિનું ભાવભર્યું વર્તન, જગદંબા અહીં હાજરાહજૂર છે એવી અચલ શ્રદ્ધા તથા કલકલ નાદે વહેતી પતિતપાવની ગંગા - - આ બધું આ સ્થળ પ્રતિ એમની પ્રીતિ વધારી રહ્યું. આ રીતે ગદાધર દક્ષિણેશ્વરમાં નિવાસ કરીને સાચા ભણતરને પંથે જવા તત્પર બન્યા.
