Raghuvilasa Natakam

Author(s): Ramchandra Mahakavi,
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan

Page 30

रघुविलासनाटकम् - द्वितीयोऽङ्कः ।
१३
लक्ष्मणः - ( सरोषम् ) रघवः परेभ्यः साहायकमपेक्षन्त इति कोऽयं वचो -
व्यामोहः ? |
रावणः - यदा न साहायकं तदा समयोचितं किमपि विज्ञपयितुमागतोऽस्मि । लक्ष्मणः - विज्ञपितेनाप्यलम् । प्रथय तावद् रावणस्य पराक्रमकथाकन्थाम् । रावण: - ( विहस्य )
उदीचीं रुन्धाने कलशभुवि विन्ध्यः पुनरपि, प्रवर्द्धताद्रीणामथ च न निषेद्धा तदपरः । तदेवं देवानां भयमभवदष्टापदगिरौ,
यदुत्क्षिप्ते लङ्कापतिरयमपन्थाः स्तुतिगिराम् ॥ ७ ॥ लक्ष्मणः - ( सावज्ञम् )
कैलाशं स किल क्षपाचरपतिर्मूर्ध्ना समुत्क्षिप्तवान्,
एतेनोर्जितमार्जिता किमधुना वाहीकवृत्तेन नः ? | काञ्चित् खड्गकषोपलोपलिखितां तां ब्रूहि चर्या यया, प्रत्यासीदति दुर्विदग्धमनसां चित्तं रघूणामपि ॥ ८ ॥
रावणः - ( सरोषमात्मगतम् ) अहह ! पराक्रमसर्वस्वलुण्टाको दुरात्मा काननचरः । तत् किमेतस्यामुना चन्द्रहासेन शिरः पातयामि ? | ( चन्द्रहासं परामृशति । पुनः सविमर्शम् ) कोऽयं प्रस्तुतप्रत्यूहकारी रोषविप्रुषां परामर्श: ? । भवतु । ( प्रकाशं कृतकं विहस्य) कुमार ! कतिशस्तुभ्यमभ्यर्णजनमनः प्रमोदिनीः पुलस्त्यनन्दनस्य चर्याः सङ्कीर्त्तयामि ? |
तथा हि
मुखानि दश, हैया-मरपती च गुप्तिस्थितौ, पदं जलधिमूर्द्धनि, स्फटिकपर्वतः कन्दुकः । अवाङ्मनसगोचरं चिरमुपादधद्विस्मयं,
स्मयग्रहिलदोस्ततेर्जयति जन्म लङ्कापतेः ॥९॥ सीता - 'हीमाणहे ! दहमुह त्ति सुणिय वेवदि ने हिययं ।
रावणः- (साश्चर्यमात्मगतम्) अहो ! विदेहराजदुहितुर्वैदग्धी । यदियमस्मच्चरित
चमत्काररोमाञ्चितहृदयाऽपि दयितस्यातिसन्धानाय विरसमाभाषते । भवतु । ( प्रकाशम् ) समजनि रणरङ्गे यस्य वक्षोऽभिघातैः, दलितरदनदण्डः खः करेणुः करेणुः ।
१ ) एतेनार्जित माजिना किमधुना वा हीनसेन । २) आश्चर्यम्, दशमुख इति श्रुत्वा वेपति अस्माकं हृदयम् ।