________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
જ ખબર પડી. વળી અમને કશી વિધિ આવડતી નથી. પણ મહારાજજી ! આ વખતે થયું તો થયું નહિ તો જિંદગીમાં ક્યારે ઉપધાન થી એ ખબર નથી.' એમ બોલતાં બોલતાં બહેનની આંખથી દડ દડ આંસુ પડયાં. મહારાજાએ તરત એક કાર્યકર્તાને બોલાવ્યો. ક્યાંય જગ્યા નહતી. પરંતુ અગાશી ખાલી છે, ત્યાં એમને ફાવે તો થાય,' બહેને અગાશી જોઈને તરત સંમતિ આપી. ત્રણ દિવસ થઈ ગયા હતા તો પણ મહારાજજીએ કહ્યું: ‘ફિકર ન કરશો. તમને પ્રવેશની વિધિ કરાવી દઇશ.' આમ ઉપધાન થયાં એ બહેનના જીવનનો એક ધન્ય પ્રસંગ બની ગયો. પરંતુ વિશેષ લાભ એ થયો કે મહારાજજી ઈન્દિરાબહેનને નામથી ઓળખતા થયા. કાયમનો પરિચય થશે.
આ પરિચય પછી ઇન્દિરાબહેન વખતોવખત મહારાજજીને વંદન કરવા જતા એટલે પરિચય ગાઢ થયો હતો. મહારાજશ્રી જ્યારે કુંભથી શત્રુંજયનો સંધ લઈને જવાના હતા ત્યારે ઇન્દિરાબર્ડનના સાસુને એ ગ્રંથમાં જોડાવાની ભાવના થઈ, બહેન પોતાનાં સાસુજીને વર્લ્ડ ગોડીજીના ઉપાશ્રયમાં પહોંચી ગયાં. તે વખતે મહારાજજીએ કહ્યું, ‘બધાં નામો ભરાઈ ગયાં છે. હવે એમને લેવાં હોય તો વ્યવસ્થાપકોને પૂછવું પડે.' વ્યવસ્થાપકોએ કહ્યું કે હવે એક પણ જગ્યા નથી. પરંતુ ઈન્દિરાબહેને આગ્રહ રાખ્યો એટલે છેવટે સાંજે મહારાજજીએ જોડાઈ જવા માટે સંમતિ આપી.
૧૧જુલાઈ, ૨૦૦૫
વર્ષ કે વધુ સમય રાહ જોવી પડતી. મહારાજશ્રીને કોઈ પણ નવું કાર્ય ઉપાડતાં તે પાર પડશે કે કેમ તે વિશે સંશય રહેતો નહિ, કારણ કે દાતાઓ પાસેથી લાખો રૂપિયાનાં વચનો અગાઉથી તેમને મળેલાં રહેતાં. કોઈ પણ કાર્ય માટે મહારાજથી ટહેલ નાખતા હૈ તરત તે માટે જોઈએ તે કરતાં વધુ નાશાં એકઠાં થઈ જતાં.
પૂ. મહારાજજીના પગલે પગલે ઉત્સવ થતો. તેઓ જ્યાં જ્યાં વિચરતા ત્યાં ત્યાં ઉત્સવનું વાતાવરણ આપોઆપ સર્જાઈ જતું. કેટલેક સ્થળે સ્થાનિક માણસો વચ્ચે સુમેળ ન હોય તો સુમેળ સ્થપાઈ જતો. સુર્ય સ્થાપવા તરફ તેમનું લક્ષ પણ રહેતું, એક પ્રસંગ યાદ છે. દહાણુ પાસે બીરડી અને ગોલવડ નામનાં બે ગામ છે. ત્યાં જૈનોની કીક ઠીક વસ્તી છે. બોરડીમાં પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ હતો. હું અને મારાં પત્ની ત્યાં ગયાં હતા. પ્રતિષ્ઠાના મહોત્સવ દરમિયાન પૂજ્ય મહારાજને એવો વહેમ પડ્યો હતો કે આ ઉત્સવમાં ગોલવાના આગેવાનો ઉત્સાહભેર ભાગ લેતા નથી અને કંઈક નારાજ રહ્યા કરે છે. મહારાજશ્રીએ તેમાંના કેટલાકને બોલાવીને દિલથી વાત કરી તો બંને ગામોના જેનો વચ્ચે ઘણી ખટરાગ છે એમ જાણવા મળ્યું, એટલે મહારાજ સાહેબે તેઓને મનાવ્યા અને સભામાં જાહેર કર્યું કે પ્રતિષ્ઠા પછી બીજે દિવસે દ્વાર ઉદ્દઘાટનનો લાભ ગોલવડના સંધને જ મળવી જોઈએ. આથી ઉછામણીમાં તેઓ ઘણી સારી રકમ બોલ્યા. વળી મહા૨ાજજીએ કહ્યું કે ગોલવડનો સંઘ એમ ને એમ નહિ આવે. બોરડીના સંઘે વહેલી સવા૨માં વાજતે ગાજતે ગોલવડ જઈ અને ત્યાંથી એ સંઘને આમંત્રણ આપી બોલાવવી જોઈશે. સંધ આચાર્ય મહારાજ સાથે હોય તો જ શોભે. આચાર્ય મહારાજને હ્રદયરોગની તક્લીફ હતી તો પા જવા-આવવાનો એટલો વિકાર કરવાનું તેમણે સ્વીકાર્યું. તેઓ વહેલી સવારે પોતાના શ્રમણ સમુદાય સાથે બોરડીથી વાજતે ગાજતે નીકળ્યા અને ચાર-પાંચ કિલોમિટર ચાલ્યા. ત્યાં દેરાસરમાં દર્શન-ચૈત્યવંદન કર્યાં. અને બોરડી તથા ગોલવડ બંને સંઘો સાથે ત્યાંથી વાજતે ગાજતે નીકળ્યાં. હું તથા મારાં ધર્મપત્ની આ વિહારમાં મહારાજશ્રીની સાથે જ હતો, આ સુમેળનું દશ્ય અત્યંત ઉલ્લાસભર્યું હતું. બોરડી પધા૨ી દેરાસરમાં દ્વારોદ્ધારનો ઉત્સવ સરસ રીતે પાર પડ્યો, પોતાની નાદુરસ્ત તબિયત હોવા છતાં બંને ગામના સંઘો વચ્ચે સુમેળ કરાવવા માટે તેમણે આટલું બધું કષ્ટ ઉઠાવ્યું હતું.
પૂ. મહારાજશ્રીનો પ્રભાવ એવો મોટો હતો કે કેટલાયે નાથસો યથાશક્તિ જાહે૨ કાર્ય માટે પોતે જે રકમ દાન તરીકે વાપરવા ઇચ્છતા હોય તેની જાણ મહારાજશ્રીને કરી જતા. કેટલીક વાર મહારાજશ્રીની સૂચના અનુસાર એ રકમ વાપરવાને માટે કેટલાક દાતાઓને એક-બે
મહારાજશ્રી મુંબઈથી વિહાર કરી ગુજરાત તરફ વિચર્યા હતા ત્યારે ભરુચ પાસે દહેજ બંદરમાં એમની પ્રેરણાથી અને સહાયથી ત્યાંના જિનમંદિરનો જીર્ણોદ્વાર યો હતો અને ત્યાં પ્રતિષ્ઠાનો પ્રસંગ ભવ્ય રીતે એમની નિશ્રામાં યોજાયો હતો. એ પ્રસંગે એમના ઉમળકાભર્યા આગ્રહને વશ થઈ અને સહકુટુંબ ત્યાં ગયાં હતાં. એથી એમણે બહુ જ પ્રસન્નતા અનુભવી હતી અને અમને પણ એ મહોત્સવમાં ઉપસ્થિત રહેવાનો ઘણો આનંદ થયો હતો.
ઈ. સ. ૧૯૭૪ માં ભગવાન મહાવીરના ૨૫૦૦ માં નિર્વાણ મહોત્સવ પ્રસંગે પૂર્વ આફ્રિકામાં વ્યાખ્યાનો આપવા માટે મને અને મારાં પત્નીને જ્યારે નિમંત્રણ મળ્યું ત્યારે એમની પાસે આશીર્વાદ લેવા ગયેલાં. એ વખતે કેવા કેવા વિષયો પર વ્યાખ્યાનો આપવાં વગેરે ઘણી બાબતો વિશે એમણે સરસ માર્ગદર્શન આપ્યું હતું. એ વખતે આ મહોત્સવ નિમિત્તે મેં ભગવાન મહાવીર અને જૈન ધર્મ વિશે ખેથી અંગ્રેજી-પુસ્તિકા માટે એમનેં આડીર્વચન શેખી આપ્યાં હતાં. એમના જ હસ્તાક્ષ૨નો બ્લોક બનાવી પુસ્તિકામાં મેં એ બ્લોક એક સંભારણા રૂપે છાપ્યો હતો.
મહારાજજીએ દીક્ષા પછી પ્રથમ ચાતુર્માસ વડોદરામાં કર્યું. ત્યા૨ પછી સૂત, અમદાવાદ થઈ તેમજ ડભોઈમાં ચાતુર્માસ કર્યું. મહારાજને હોઈ સારું ધર્મક્ષેત્ર જણાયું. તેમને શ્રી યશોવિજયજી (હાલ પ. પૂ. ચોદેવસૂરિ-૯, ૯૦), શ્રી વાચસ્પતિજ, શ્રી મહાનંદવિજયજી, શ્રી સૂર્યોદયવિજયજી વગેરે તથા છેલ્લે પ. પૂ. શ્રી રાજરત્નવિજયજી એક ધણા બધા ચેતા કોઈમાંથી સાંપડ્યા છે.
મહારાજજીએ રાજી, જૂનાગઢ, વેરાવળ, પ્રાંગધ્રા, મોરબી, પાલીતાણા, અમદાવાદ, વડોદરા, છાણી, ડભોઈ, સૂરત, નવસારી વર્નરે સ્થળે એક અથવા બે કે ત્રા ચાતુર્માસ કર્યાં હતાં. પોતાના વતન વઢવાણમાં દીક્ષા પછી પહેલું ચોમાસુ લગભગ તેવીસ વર્ષે કર્યું હતું અને છેલ્લે પાલીતાળાથી પાછા ફરતા એક ચોમાસું ત્યાં કર્યું હતું.
મહારાજજીએ સૌથી વધુ ચાતુર્માસ મુંબઈમાં કર્યાં હતાં. વચ્ચે સળંગ સત્તર ચાતુર્માસ કર્યાં હતાં. મુંબઈનું ક્ષેત્ર ઘણું મોટું છે. મુંબઈ એટલે સિત્તે૨ ગામનો સમૂહ. એટલે વિવિધ ક્ષેત્રોને લાભ આપતાં ઘણા ચાતુર્માસ થાય એ સ્વાભાવિક છે.
મહારાજશ્રીની નિશ્રામાં મુંબઈથી શત્રુંજય મહાતીર્થનો છ'રી પાલિત સંઘ નીકળ્યો ત્યારે અમે એક દિવસ માટે મુંબઈના હાઈવે પર શિરસાડથી મનો૨ ગામ સુધી પગે ચાલીને જોડાયા હતા. તદુપરાંત સંઘ અમારા વતન પાદરામાં પહોંચ્યો ત્યારે પણ એક દિવસ માટે અમે ફરીથી જોડાયા હતાં. પાદશમાં મારાં દાદીમા અમીબહેન અમૃતલાલના નામથી બંધાયેલા પાપમાં મુખ્ય પ્રેરણા મહારાજશ્રીની જ હતી. એટલે ઉપાશ્રયના ઉદ્ઘાટનનો કાર્યક્રમ મહારાજશ્રીની નિશ્રામાં, સંઘપ્રવેશ વખતે યોજાયો હતો. આ યાત્રાસંધે જે જે ગામે જે મુકામ કર્યો ત્યાં ત્યાં જીવદયા, સાધર્મિક ભક્તિ વગેરે પ્રકારનાં ઘણાં સરસ કાર્યો થયાં. વળી એક મહત્ત્વની યાદગાર ઘટના તો એવી બની હતી કે મુંબઈ છોડતા એક કૂતરો સંઘ સાથે જોડાઈ ગયો હતો. પોતે પણ યાત્રિક હોય તેમ સંઘ સાથે તે વિહા૨ ક૨તો, વ્યાખ્યાનમાં બેસતો, નવકારશી અને વિહાર કરતી. સંઘ સાથે શત્રુંજય પર્વત પર ચડી આકાર દાદાનાં એક દર્શન કર્યાં, પાછાં કે આ પવિત્ર કૂતરાને
