________________
પ્રતિભાઓ
કવિતા’, ‘વિવેચનની ક્ષણો' ઇ. વિવેચનો અને શબ્દો ભીતર સુધી' ધા‘ઘીના દીવાનો ઉજાસ' નિબંધસંગ્રહો મળ્યા છે. સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાય' અને ‘કૃષ્ણ અને માનવસંબંધો', એમની તરફથી ધાર્મિકતા, સામાજિકતાને ઉજાગર કરતાં સાહિત્ય સ્વરૂપો પણ મળ્યાં છે.
તેઓશ્રી પત્રકારત્વક્ષેત્રે ‘સાંપ્રત જર્નલ' (૬૨-૭૩) ‘જનશક્તિ' (૭૩–૭૯) પછી ‘પ્રવાસી' અને ‘જન્મભૂમિ’ દૈનિકના મુખ્યતંત્રી તરીકે પ્રવૃત્ત થઈ, એસ.એન.ડી.ટી. વિમેન્સ યુનિવર્સિટી તથા ભારતીય વિદ્યાભવનના વિઝિટિંગ લેક્ચરર તરીકે પણ સેવા આપતા હતા. તેમની કવિતાપ્રિયતા અને પત્રકારિત્વે એમને અનેક સમ્માનનીય સ્થાને પહોંચાડ્યા છે.
અખિલ ભારતીય કક્ષાએ પ્રતિષ્ઠિત એવા કેન્દ્રીય સાહિત્ય અકાદમીનો ‘સાહિત્ય એવોર્ડ' ‘મહારાષ્ટ્ર ગૌરવ પુરસ્કાર', ‘બીડી ગોયેન્કા એવોર્ડ’, અને મધ્યપ્રદેશ સરકાર તરફથી તેઓશ્રી ‘કબીર એવોર્ડ'થી વિભૂષિત થયેલા છે.
૧૯-૯-૧૯૩૦ના રોજ જન્મેલ આ સર્જકે ઓચિંતા જ માર્ચની ૨૯મી ૧૯૯૫ના દિને મારી જીવનની સાથે મુલાકાત થઈ પછી નાજુક ક્ષણોમાં કોલ મેં મૃત્યુને દઈ દીધો'' કહી આપણી વચ્ચેથી નશ્વરદેહે વિદાય લીધી, એમનો અક્ષરદેહ એક અરસા સુધી આપણા કાનમાં ગુંજતો રહેશે.
રેખા (ભટ્ટ) ત્રિવેદી
તા.
૨૮-૧૦-૧૯૫૪ના રોજ ભાવનગરમાં શ્રી રજનીભાઈ ભટ્ટનાં ધર્મપત્ની પત્નાબહેને એક કન્યારત્નને જન્મ આપ્યો. આ કન્યારત્ન એટલે જ રેખા ભટ્ટ, જે આજે લગ્ન બાદ મુંબઈ ખાતે સ્થાયી થઈને રેખા ત્રિવેદી બન્યાં છે.
રેખાબહેનને બાળપણથી જ સંગીતનો શોખ હતો. રેખાબહેનનો અવાજ કેળવવામાં માતાનો અમૂલ્ય ફાળો હતો. માતા પોતે રેડિયો પર સાંભળે તે સારું સારું પુત્રીને પણ શીખવે. પરિણામે ભાવનગરમાં અભિનવ સંગીત કલા મંડળે યોજેલી સુગમસંગીતની સ્પર્ધામાં પાંચમા ધોરણમાં અભ્યાસ કરતી રેખાએ હરીન્દ્ર દવે રચિત અને દિલીપ ધોળકિયાએ સ્વરબદ્ધ' કરેલ ગીત ‘હવે સખી! નહીં બોલું, નહીં બોલું, નહીં બોલું રે' રજૂ કર્યું અને સ્પર્ધામાં પ્રથમ પારિતોષિક પણ પ્રાપ્ત કર્યું. આ પછી તો એક પછી એક પ્રગતિનાં સોપાન તેઓ સિદ્ધ કરતાં રહ્યાં છે. રેખાબહેન ભાવનગરની કાઠિયાવાડ સંગીત શાળામાં ગુરુ સ્વ. શ્રી હર્ષદભાઈ શર્મા પાસે સંગીતની તાલીમ મેળવી સંગીત
Jain Education International
toote
વિશારદ થયાં. શાસ્ત્રીય સંગીતની વધુ તાલીમ માટે કિરાના ઘરાનાના સુખ્યાત કલાકાર સૂરમણિ શ્રી રસિકલાલ અંધારિયાનો સંપર્ક સાધી તેમનાં શિષ્યા બન્યાં. સુગમ સંગીતની તાલીમ તેઓએ પુનિતભાઈ વૈદ્ય પાસે પ્રાપ્ત કરી.
શાસ્ત્રીય સંગીતની પાયાની તાલીમ એમણે જરૂર લીધી પણ એમની વધારે રુચિ તો સુગમસંગીતમાં જ હતી. ગાયકીમાં ઉચ્ચાર શુદ્ધિ, સ્વરનો લગાવ, ગીતમાં લાવવો જોઈતો ભાવ અને ગાયકી કઈ રીતે વિકસાવવી તે સુ.શ્રી કૌમુદિનીબહેન મુનશીએ રેખાને શીખવ્યું છે. ગીત, ગઝલ કે ભજન દરેક પ્રકારની ગાવાની આગવી શૈલી હોય છે. એ શૈલીભેદ એમને સુપ્રસિદ્ધ સ્વર-નિયોજક તથા કવિ નીનુ મઝુમદારના સંગીતકાર પુત્ર ઉદય મઝુમદારે સમજાવ્યો.
ભાવનગરની આ પ્રતિભાસંપન્ન કલાકારની કારકિર્દી મુંબઈ સ્થાયી થયા પછી વધારે વેગવાન બની. શ્રી અવિનાશભાઈએ ગાવાની તક આપી અને મૂળ આશા ભોંસલે એ ગાયેલું ગીત “રામ! તમે સીતાજીની તોલે ન આવો’ રેખા પાસે ગવડાવ્યું અને તે સૌથી વધુ હીટ થયું, જે સાંભળીને સ્વયં આશા ભોંસલેથી કહેવાઈ ગયું–‘ઇસ લડકી ને બહુત અચ્છા ગાયા.''
રેખાબહેનને લગભગ તમામ અગ્રગણ્ય સંગીતકારો સાથે ગાવાની તક મળી છે. આમાં અવિનાશ વ્યાસ, નિનુ મઝુમદાર, દિલીપ ધોળકિયા, અજિત મર્ચન્ટ, અજિત શેઠ, ક્ષેમુ દિવેટિયા, પુરુષોત્તમ ઉપાધ્યાય, ગૌરાંગ વ્યાસ, રાસવિહારી દેસાઈ, નવીન શાહ, સુરેશ જોષી અને રજત ધોળકિયા ઉલ્લેખનીય છે.
‘વર્ણમ્’ અને ‘કલાસંગમ' જેવી સંસ્થાઓ માટે રેખા ત્રિવેદીએ ગરબા પણ ગાયા છે. ‘વર્ણમ્’ માટે ગાયેલા કેટલાક ગરબા તો ખૂબ પ્રશંસા પામ્યા છે.
છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોથી તો રેખા ત્રિવેદીની નવરાત્રિઓ વિદેશમાં જ વીતે છે. અમેરિકાનાં અગ્રગણ્ય શહેરો ન્યૂજર્સી, એટલાન્ટા, ટેક્સાસ, વોશિંગ્ટન, ક્લિવબેન્ટ અને અન્ય દેશોમાં સિંગાપોર તેમ જ બેલ્જિયમમાં રેખા ત્રિવેદી સફળ કાર્યક્રમો આપી ચૂક્યાં છે. ફિલ્મ ગીતોના કાર્યક્રમો પણ તેમણે આપ્યા છે. સંગીતકાર ઉદય મઝુમદારનું બળકટ સંગીત ધરાવતી ગુજરાતી ફિલ્મ ‘પાંખ વિનાનાં પારેવાં’નાં પાર્શ્વગાયિકા બનવાનું સદ્ભાગ્ય તેમને સાંપડ્યું છે. ગુજરાતી નાટકો, ટી.વી. સીરિયલો અને આલ્બમોમાં પણ રેખા ત્રિવેદીનો કંઠ મહોરી ઊઠ્યો છે.
સુપ્રસિદ્ધ કેસેટ કંપનીઓ વિનર્સ, રીસીટીસી, સૂરમંદિર અને ટાઇમ્સ મ્યુઝિકની કેસેટો માટે એમણે પોતાનો અવાજ
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
