________________
૦૯૮
પથપ્રદર્શક પ્રકાશનની શરૂઆત કરી હતી. ત્યારબાદ ભરતભાઈ અનડા અને ઓફિસના મેડા ઉપર મોટો હોલ બાંધ્યો છે, જ્યાં સુરત શહેરની છોટુભાઈ અનડાના હાથોમાં આ પ્રકાશનગૃહનો વિસ્તાર થયો. સાહિત્યને લગતી નાની-મોટી તમામ પ્રવૃત્તિઓ થાય છે. પ્રકાશનના શરૂઆતનાં વર્ષોથી તેમણે સાહિત્યના પુસ્તકોના
સુરેશ દલાલ-ઇમેજ પબ્લિકેશન પ્રકાશનથી દૂર રહેવાનું નક્કી કર્યું હતું. તેમણે પાઠ્યપુસ્તકને સહાયક પુસ્તકોનું પ્રકાશન કર્યું છે. '૭૦ના દાયકામાં ઓફસેટ
ગુજરાતીમાં સુંદર પ્રકાશન કેમ ન થાય? આ વિચારબીજ પ્રિન્ટિંગ પ્રચલિત બન્યું. એ સમયમાં તેઓ રંગીન પુસ્તિકાના
ઇમેજ પબ્લિકેશનનું છે. કવિ, વિવેચક, શિક્ષણશાસ્ત્રી શ્રી સુરેશ પ્રકાશનમાં જોડાયા. જે માટે તેમણે ઇન્કાપ્રકાશનની સહાય લીધી દલાલે મજબૂત બાંધણી, સ્વચ્છ છપાઈ અને સુંદર ચિત્રોની હતી. શરૂઆતનાં વર્ષોમાં તેમણે રતિલાલ સાં. નાયક, ચંદ્ર, રજની
મદદથી ધ્યાન ખેંચે તેવાં પ્રકાશનો છાપવાં શરૂ કર્યા. હાલમાં વ્યાસનાં પુસ્તકો પ્રકાશિત કર્યા. જેમાં ૧૧૧ ગરવા નિવૃત્ત ન્યાયાધીશ શ્રી મહેશ દવેનો સાથ તેમને સાંપડ્યો છે અને ગુજરાતીઓ', “ગુજરાતની અસ્મિતા' વધુ જાણીતાં છે. ૮૮ તેમણે અનેકવિધ સંકલનોનું પ્રકાશન, પુન:પ્રકાશન હાથ ધર્યું છે. વર્ષની વયે છોટુકાકાની સક્રિયતાથી અનડા પ્રકાશન જીવંત છે. ગુજરાત-મુંબઈની જાણીતી પ્રકાશન પ્રવૃત્તિ પરિચય પુસ્તિકા'નાં તેઓ ગુજરાતી લેખકોનું મુખપત્ર “લેખક અને લેખન' પણ સંપાદન-પ્રકાશનનું કામ હાલમાં તેઓ સંભાળે છે. ઇમેજ પ્રકાશિત કરે છે.
પબ્લિકેશન એક ભવિષ્યની સંસ્થા છે. નાનુભાઈ નાયકનું સાહિત્યસંગમ, સરત પરિચય-પુસ્તિકા, પરિચય ટ્રસ્ટ, મુંબઈ, | ‘અબીલગુલાલ’ મેગેઝિનથી ગુજરાતની વડીલમંડળી
શ્રી વાડીલાલ ડગલી ભાગ્યેજ અજાણ છે. નાનુભાઈ નાયક જાતે જ પ્રેસમાં શ્રી વાડીલાલ ડગલી અને શ્રી યશવંત દોશીએ પરિચયઅબીલ ગુલાલ' મેગેઝિન માટે લખતા, કંપોઝ કરતા, છાપતા. પુસ્તિકા પ્રકાશનનો આરંભ ડિસેમ્બર ૧૯૫૭માં કર્યો. ૧૯૫૮ના આઝાદી પછી ગુજરાતની જનતામાં જે વાચનઉછાળ આવ્યો જાન્યુઆરીમાં પત્રકાર રવિશંકર મહેતા લિખિત “વર્તમાનપત્ર કેવી તેનો તેમણે લાભ લઈને ખૂબ પ્રકાશન કર્યું. તેમણે લોકપ્રિય રીતે તૈયાર થાય છે' નામે–પ્રથમ પુસ્તિકા પ્રકાશિત થઈ. શ્રી લેખકોને લઈમૈં લોકપ્રિય સાહિત્ય પ્રકારોમાં જ પ્રકાશન કર્યું. ડગલી શિકાગો યુનિવર્સિટીની પુસ્તિકા પ્રવૃત્તિથી ખૂબ પ્રભાવિત આજે આપણે જેને Pocket Books તરીકે ઓળખીએ છીએ હતાં. તેમણે તેમના ગુરુ-પિતાતુલ્ય શ્રી પંડિત સુખલાલજીની તેને તેમણે ‘રમ્યકથા' નામ આપ્યું. રસિક મહેતા, કોલક, પ્રેરણા અને આશીર્વાદથી આ પ્રવૃત્તિની શરૂઆત કરી. પરિચય જેઠાલાલ સોમૈયા જેવા લેખકોની વાર્તાઓ તેમણે છાપી. પુસ્તિકા અર્થશાસ્ત્ર, આરોગ્ય, આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધોથી માંડીને | ગુજરાતી સાહિત્યના પ્રખર સાહિત્યકાર બક્ષીબાબુ
સામાન્ય જ્ઞાન સુધી લગભગ ૩૨-૩૫થી વધુ વિષયોમાં લખાઈ આપણા ચંદ્રકાન્ત બક્ષીની નવલકથા “પેરેલિસીસ' સૌપ્રથમવાર
છે. તેના લેખકો પોતે જે તે ક્ષેત્રના નિષ્ણાત અને અધિકૃત
વ્યક્તિઓ જ હોય છે. આ લેખકમંડળમાં કેટલાંક વયોવૃદ્ધ નાનુભાઈએ જ છાપી હતી અને તે પણ પોકેટબૂક એટલે કે
સાક્ષરોથી માંડીને આશાસ્પદ પ્રતિભા ધરાવતા નવાલેખકો પણ છે. રમ્યકથા સ્વરૂપે.
પરિચય પુસ્તિકા ઘણાં વર્ષો સુધી નવજીવનપ્રેસમાં છપાતી તેમણે પુરાણની સસ્તી આવૃત્તિઓ કરીને તેને ઘરઘર સુધી પહોંચતી કરવાની હામ ભીડી. યશવંતભાઈ અને
હતી. હાલ તેનું કામ ઇમેજ પબ્લિકેશન સંભાળે છે. પરિચય હરીશભાઈનું બાળ-કિશોરસાહિત્ય પણ નાનુભાઈએ મોટા
પુસ્તિકા અંગે પંડિત સુખલાલજીના શબ્દોથી આ લેખનું સમાપન
કરીએ. તેઓ કહે છે, “પરિચય પુસ્તિકાની પ્રવૃત્તિ વિશે કંઈ કહેવું પ્રમાણમાં છાપ્યું. ભગવતીકુમાર શર્મા, ભૂપત વડોદરિયા,
હોય તો એટલું જ કહેવું બસ છે કે, ભાઈ ડગલીએ આ કામમાં નવનીત સેવકનાં પુસ્તકોનાં પ્રકાશન તેમણે કરેલાં છે. હાલ જનક
મંત્રશક્તિ (વિચારણા), યંત્રશક્તિ (કામના ઘટકોની યોગ્ય રીતે નાયક આ પ્રવૃત્તિને સંભાળી વિકસાવી રહ્યા છે. સાહિત્ય સંગમ
ફાળવણી અને તેની તે વ્યક્તિને સોંપણી) અને તંત્રશક્તિ આમ, જીવનચિંતન, બાળસાહિત્ય અને પ્રાથમિક વિજ્ઞાનનાં પુસ્તકો
ત્રણેય યુદ્ધ વિયીજ શક્તિઓનો ઉપયોગ કર્યો છે. આ પુસ્તિકાઓ પ્રકાશિત કરીને એક મોટી સંસ્થા તરીકે વિકસી ચૂક્યું છે.
એક ઘરગથ્થુ, લઘુ જ્ઞાનકોશ છે, જે બેટરી–હાથબત્તીની ગરજ હાલમાં તેમણે સુરતમાં “સાહિત્યસંગમ' પ્રકાશનની સારે છે. જેઓ મોટાં દળદાર પુસ્તકો વાંચી શકે તેમ ન હોય
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
