Nyaya nu Natak

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad

Page 5

પ્રસ્તાવના
૧૯૫૦ની સાલ હતી. આજથી લગભગ અર્ધી સદી પહેલાની વાત છે. મુનિશ્રી સંતબાલજી સત્ય અને અહિંસાના આધારે ધર્મમય સમાજની પુનર્રચનાના પ્રાયોગિક કાર્યમાં પડ્યા હતા અને તેના પ્રયોગના એક સ્તંભ જેવા કાર્યકર ધોળી ગામના એક કાળુ પટેલ હતા. કોઈ અંગત દ્વેષથી કાળુ પટેલનું કોઈ બે વ્યક્તિઓએ ધોળે દિવસે ધારિયાના ઘા કરી ખૂન કર્યું. તુરત જ દેકારો થયો પરંતુ ખૂન કરનાર નાસી છૂટ્યા. શકમંદોને પોલીસે પકડ્યા. બાદમાં શ્રી રવિશંકર મહારાજ અને મુનિશ્રી સંતબાલજી પાસે પકડાયેલા શકમંદોએ ગુનાની કબૂલાત કરી પરંતુ તે બાદ તેઓ કબૂલાતમાંથી ફરી ગયા. કોર્ટમાં કેસ ચાલ્યો અને રવિશંકર મહારાજશ્રી તથા મુનિશ્રી સંતબાલજીની જુબાનીઓ કોર્ટમાં થઈ જેમાં તહોમતદારોએ તેમની રૂબરૂ ગુનો કબૂલ્યાનો પુરાવો આપ્યો. હકીકત જે રજૂ થઈ છે તે ઉપરથી જણાય છે કે આ સિવાય બીજો પુરાવો સાંયોગિક પ્રકારનો હતો પરંતુ કોર્ટે તેને સજા કરવા માટે પૂરતો હોય તે માન્યું નહિ હોય. શ્રી રવિશંકર મહારાજશ્રી તથા મુનિશ્રી જેવી સત્યનિષ્ઠ વ્યક્તિઓ પાસે જે કબૂલાત તહોમતદારોએ કરી તે Extra Judicial Confession (બીન ન્યાયાધિકારી પાસેની કબૂલાત) તરીકે ઘણી અગત્યની ગણાય અને તેના ઉપર આધાર રાખીને તથા તહોમતદારોને આ ખૂન કરવાના કારણો હતાં તે ધ્યાનમાં લેતાં તેઓને તકસીરવાન જરૂર ઠરાવી શકાય, પરંતુ આ બંને મહાનુભાવોની જુબાની ઉપરથી કોર્ટે એવું તારણ કાઢ્યું કે આ કબૂલાત કરતી વખતે તહોમતદારો “પોલીસ કસ્ટડીમાં” હતા તેથી કાનૂની દૃષ્ટિએ તેવી કબૂલાત ઉપર આધાર રાખી ગુનો સાબીત થયો છે તેમ માની શકાય નહિ. આથી ખરેખર ગુનો કર્યો હોવા છતાં બંને ગુનેગારો છૂટી ગયા. આ ઠરાવ સામે સરકારી અપીલ થવાનું જણાતું નથી.
આ રીતે ધોળે દિવસે ખૂન કરનારા ગુનેગારો કે જેમણે ગુજરાતની બે મહાન સન્નિષ્ઠ વિભૂતિઓ સમક્ષ દિલ ખોલીને કોઈપણ પ્રલોભન વિના કબૂલાત કરી અને તેનો પુરાવો કોર્ટ સમક્ષ આવ્યો છતાં તેઓ જે ન્યાયપદ્ધતિને લઈને છૂટી શક્યા તે ન્યાયપદ્ધતિ અસત્ય અને જૂઠને ઉત્તેજન આપનાર છે. અને “ન્યાયનું નાટક” છે. તેથી વિશેષ કશું જ નહિ તેવો પ્રતિભાવ મુનિશ્રી સંતબાલજીનો થયો એ કોઈપણ સંનિષ્ઠ અને સમાજપ્રેમી વ્યક્તિને થવો જોઈએ. મુનિશ્રીએ આ ઘટના વિશે લાગતી વળગતી તમામ વ્યક્તિઓને પત્રો લખ્યા તેમજ તેમના મુખપત્ર “વિશ્વ વાત્સલ્ય”માં પણ પોતાની વ્યથા અને વ્યગ્રતા ઠાલવી.
ન્યાયનું નાટક