________________
૧૫
સત્ય અને નીતિનો છે. પ્રથમ તો પોલીસોની હાજરી, પોલીસોની જુબાની એ દેવીસિંહની જુબાની પરથી એમ સિદ્ધ કરે છે કે શકદારોને રક્ષણ આપવા માટે છે.પોલીસોની હાજરી માત્રને કસ્ટડી કહેવામાં આવે; તોય પંચ અને અમારી હાજરીમાં પસ્તાવાથી કરેલી કબૂલાત શું મૅજિસ્ટ્રેટની હાજરી કરતાં ઓછી પ્રમાણભૂત છે ? ચાલો એ વાતનેય ઘડીભર છોડી દઈએ તો સંયોગોના પુરાવાઓ કેટલા બધા જબ્બર છે ?
(૧) આગળ પાછળના આ બે આરોપીઓને કાળુ પટેલ સાથે કારણો મજબૂત હતાં. જમીનની વાત, સલામતીધારાવાળી વાત વગેરે એનાં પૂર્વ પ્રમાણ છે.
(૨) તરતના થોડા દિવસ પહેલાં અંબુભાઈ પાસે તેઓ આવી ગયા હતા.
(૩) અરે ! તે જ દહાડે મારી પાસે અગિયાર વાગે આવ્યા ત્યારે ઉશ્કેરાટમાં હતા અને “ગાડી બાળી તથા અમારા સંબંધીને માર માર્યાની વાત કરી હતી.
(૪) બપોરે મહાદેવની સભામાં આવવા કહ્યું હતું. અહીં લગીની વાતોને બે આરોપીઓમાંનો એક સ્વમુખે અદાલતમાં પણ સ્વીકારે છે.
(૫) રાણાભાઈને મુખે ગાડી બાળવાની વાત ધારિયાં મારતી વખતે આવે છે. બે જણાને મારતા અને નાસી જતા તેઓ જુએ છે અને નવલભાઈને દેખાડે છે.
(૬) આ જ બે ભાઈઓને શક ઉપરથી પોલીસ શબવાળે સ્થળે લાવે છે.
(૭) કાળુ પટેલના પુત્રોને પણ આ બે વ્યક્તિઓ અને ફૂલજી તેજા પર શક આવે છે.
(૮) બીજે દહાડે આ આરોપીઓ ગુનાની કબૂલાત કરે છે.
(૯) ધારિયાં બતાવે છે એટલું જ નહિ પણ શ્રી મહારાજ અને પંચ સમક્ષ પોતપોતાના મુદ્દામાલ ઓળખાવે પણ છે.
આમ છતાં આટલી મહત્વની બાબત તરફ ન્યાયાધીશ સાહેબનું ધ્યાન કેમ જતું નથી ? તેઓ સંયોગિક પુરાવાઓ તો સ્વીકારે છે, પણ આંખથી જોઈને આ ગુનેગારોને કોઈએ ઓળખાવ્યા નથી, તે વાતને જ વળગી રહે છે. નજરે જોનાર રાણાભાઈની બચાવ પક્ષના ધારાશાસ્ત્રી વારંવાર ઊલટ તપાસ ચલાવે છે. છતાં તેઓ એની એક વાત વારંવાર કહે છે : “આરોપીઓએ આવીને સીધા કાળુ પટેલને મારવા જ માંડ્યા હતા. આરોપીઓ મારા દુશ્મન નહોતા; છતાં તેઓ મને મારશે તેવી બીક લાગેલી; કારણ કે મારામારીનું સ્વરૂપ ઘણું ગંભીર હતું. કાળુભાઈ પટેલ મારી પાછળ આવતા હતા. (હું) આગળ જતો હતો તેવામાં મેં એક અવાજ સાંભળ્યો કે; કાળુ પટેલ તમે અમારું શું કર્યું? ત્યારે કાળુ પટેલે આ બે માણસોને જણાવ્યું કે, “ગાડું બાળીને તમે અહીંયાં ધારિયાં લઈ શું કોઈને મારી નાખવા અહીં
ચાયનું નાટક
