________________
૧૩
રાખવા’” ગુનાને ઉઘાડું ઉત્તેજન આથી બીજું કયું હોઈ શકે ? આવા વકીલોનેય સા કરવાની આજના કોઈ ન્યાયાલયમાં જોગવાઈ છે ખરી ?
આપણે વેળાસર આ સત્યને સમજી લેવું જોઈએ કે જે ન્યાયાધીશ માત્ર શાબ્દિક ખોખાનો ગુલામ હોય કે રખાય તે ન્યાયાધીશની પાસે સાચા ન્યાયની આશા રાખવી ફોગટ છે, અને જે વકીલ પૈસાનો પૂજારી છે તે ગુનાઓની શોધ માટે નકામો છે. આવો વકીલ બિનગુનેગારને પરાજિત કરવામાં અને ગુનાઓને વધારવામાં સૌથી વધુ ભાગ ભજવે છે. અને તેથી આદર્શ ન્યાયની દૃષ્ટિએ એ સૌથી વધુ ગુનેગાર છે.
આ લેખના વાચકો વર્તમાન ન્યાયની રૂઢ પ્રણાલીની આંખે જોઈને મારા જેવાને હસે કે આજની અદાલતો આવું લખવા બદલ મને ગુનેગારેય ઠરાવે, પરંતુ મારા જેવાએ મોભારે ચઢીને પોકારવું જોઈએ કે આજની અદાલતોમાંના ન્યાયાધીશ અને વકીલથી માંડીને તલાટી, મુખી અને પોલીસ લગીનાં ન્યાયના કહેવાતાં સર્વ અંગો જ્યાં લગી ચારિત્ર્ય, ન્યાયનો આત્મા, નિસ્વાર્થપણું, તપ અને ત્યાગનો માર્ગ છોડીને શબ્દના બીબાં, જડ તર્કો, ખોટીશેહ કે પૈસા ભણી જ રાચશે ત્યાં લગી ન્યાયનો આત્મા કદી જ ખડો થવાનો નથી. નાટકને માર્ગે જ ન્યાયમંદિરોના ન્યાયને જવું પડવાનું છે.
નાટકને માર્ગે ન્યાય જાય એના કરતાં તો ઉઘાડા અન્યાયને હું વધુ બહેતર ગણવા પ્રેરાઉં છું. ન્યાયને નામે ન્યાયની આવી ક્રૂર મશ્કરી ચલાવી લેવી એના જેવું પ્રજાદ્રોહનું બીજું કૃત્ય કયું હોઈ શકે ?
વિશ્વવાત્સલ્ય : તા. ૧૬-૯-૧૯૫૦
'સંતબાલ'
[3] કાળુ પટેલ ખૂનકેસનો ફેંસલો
બચાવપક્ષના ધારાશાસ્ત્રી કોર્ટમાં કહે છે : “કાળુ પટેલ એ ઉત્તમ કૉંગ્રેસી કાર્યકર્તા હતા. તેમનું આવું ખૂન કરનારે ભયંકર કૃત્ય કર્યું છે.”
શ્રી રવિશંકર મહારાજ સાથેની ઊલટ તપાસમાં તેઓ કહે છે : “દાદા ! આ અદાલતમાં આપને સવાલો પૂછીને મારો ઈરાદો આ કેસમાં સત્ય શોધવાનો છે.” તેઓ એક સવાલમાં શ્રી મહારાજને પૂછે છે : “મુનિશ્રી સંતબાલજીએ ગુનેગારોને એવી બાંયધરી આપેલી કે આ ગુનાની કબૂલાતની જાણ પોલીસને કરવામાં આવશે નહિ ?'’ દાદા જવાબ આપે છે : “ના, આ વાત ખોટી છે. અત્યારે હું તમને અહીંયાં જે કંઈ કહું છું, તે સત્ય હકીકત કહું છું અને તમે મા૨ામાં વિશ્વાસ રાખો.”
ન્યાયનું નાટક
