________________
83
બંનેને એમના ઘરેથી સાંજકના ઘરના ચૂલા પાસે તાપતા હતા ત્યાંથી પકડીને ગામના ચોરામાં બેસાડી દીધા.
ગૂંદીગામ કોઠ પોલીસથાણા નીચે એટલે કોઠપોલીસને સાંજે ટ્રેનમાં માણસ મોકલી ખબર આપી. તે રાત્રે દશેક વાગે શટલમાં પોલીસ આવી. તેમના કબજામાં આ બે જણને શકદાર તરીકે ચોરામાં જ રાખ્યા.
રાત્રે ધોળીથી કાળુ પટેલનાં પતી પાર્વતીબહેન, પુત્ર કેશુભાઈ વગેરે આવ્યા. કેશુભાઈના કલ્પાંતનું તો કહેવું જ શું ? પણ બહાદુર પાર્વતીબેન કેશુભાઈને આશ્વાસન આપતાં કહ્યું :
“બાપુના પગ આગળ ખોળામાં દેહ છોડ્યો છે ને ? આથી વધુ સારું મોત બીજે ક્યાં આવવાનું હતું, બેટા ? હિમ્મત હાર્યે શું વળે ?”
બીજે દિવસે સવારની ટ્રેનમાં પ્રાયોગિક સંઘના પ્રમુખ શ્રી રવિશંકર મહારાજ મુનિશ્રીને મળવા આવ્યા. તેમની સાથે આ કિસ્સાની ચર્ચા થયા પછી બપોરના મુનિશ્રી, રવિશંકર મહારાજ અને અમે કાર્યકરો સહુ ગૂંદી ગામમાં ગયા. ગુંદીમાં એક નાનું જૈન મંદિર - ઉપાશ્રયની નાની ઓરડી હતી તેમાં બેઠા. થોડા ગામઆગેવાનો આવ્યા પછી ચોરામાં પોલીસના કબજામાં હતા તે બે જણને બોલાવવાનું વિચાર્યું. ચોરાના બહારના ઓટલા પર બે પોલીસ બેઠી હતી. ચોરાના ઓરડામાં ચતુર સંધા અને ભીખા જેમા હાથકડી વિના જ બેઠા હતા. અમે પોલીસને વાત કરીને તેમની સંમતિથી એ બે જણ સાથે પેલી ઉપાશ્રયની ઓરડીએ પહોંચ્યા. પોલીસ અમારી સાથે નહોતી. તે તો ચોરામાં જ બેઠી હતી.
મુનિશ્રીએ કહ્યું : “જુઓ, જે થવાનું હતું તે તો થઈ જ ગયું છે. હવે સાચું હોય અને જે બન્યું હોય તે કહી દ્યો.'
ચતુરે કહ્યું : “અમારાથી કાળમાં ને કાળમાં થઈ ગયું છે. અમને માફ
કરો.'
""
મુનિશ્રીએ કહ્યું : “થોડા લોભને ખાતર કેવું ભયંકર કામ કર્યું ? તમારી કોમ માટે એમણે કેટલું બધું કામ કર્યું છે ? ખેર એક પાપ તો થયું હવે સાચું કોર્ટમાં પણ કહેજો. ખોટું બોલીને બીજું પાપ ના વહોરશો. ઈશ્વર જ ઉગારનાર છે. સાચા દિલથી પ્રાયશ્ચિત પણ કરી નાખો.'
રવિશંકર મહારાજે પણ સમજાવતાં છેલ્લે કહ્યું : “દિલ ખોલ્યું જ છે તો હવે પૂરું ખોલી જ નાખો. હથિયાર કપડાં વગેરે ક્યાં સંતાડ્યાં છે તે બતાવો.” બન્ને જણ કહેવા લાગ્યા :
ન્યાયનું નાટક
