________________
સરકાર વચ્ચે પણ સુમેળ નહીં ઊભો થવા દેવામાં અમુક અંશે નિમિત્ત બનશે એવી મને પૂરેપૂરી ભીતિ છે.
હિંમતલાલ શુક્લ વિશે તમારો જે સુખદ અનુભવ તમોએ ટાંક્યો છે તે સાચો નિવડ્યો.
શ્રી હિંમતભાઈ કાળુ પટેલને ન ઓળખતા હોય તે હું માની લઉં છું, પણ જે કિસ્સો છાપાઓમાં આવી ગયો છે અને શ્રી મહારાજ અને મારી સમક્ષ અને પંચ રૂબરૂ ખૂનની કબૂલાત થઈ છે, વિશ્વવાત્સલ્યમાં આ તુરત આવી ગયું છે. ખૂનના બનાવ સમયે તેઓ (હિંમતભાઈ) કદાચ સૌરાષ્ટ્રના ન્યાયમૂર્તિ પદે હશે (જોકે આ વિશે ચોક્કસ નથી કહી શકતો) વળી મને માહિતી મળી છે તે પ્રમાણે રસિકભાઈના સારા સંપર્કમાં છે. એમણે આ કેસની બ્રીફ લીધી હશે એ પહેલા આ બધું કે એમાનું થોડું પણ ન જાણ્યું હોય તે માનવા મારું મન સાફ ના પાડે છે. અસીલો કે અસીલોના છૂપા કે જાહેર પક્ષકારો પોતે જૂઠી દિશામાં હોય ત્યારે પોતાના વકીલ આગળ દિલ ઉઘાડું કરે તે બનવા જોગ નથી તેમ હું માનું છું. માનો કે આમાંની પ્રથમ હિંમતલાલભાઈને કશી જ જાણ ન હોય તોય હવે તો જાણ થઈ ચૂકી હશે. શું પ્રથમમાં ભૂલ થઈ માટે પછી ન સુધારવી? આજે આમાં વ્યક્તિગત દુ:ખનો સવાલ નથી, પણ એક ધારાસભ્ય તરીકે તાજેતરમાં ચૂંટાયેલા ધારાશાસ્ત્રી કોંગ્રેસ જેવી ન્યાયનિષ્ઠ લોકપ્રતિષ્ઠિત સંસ્થામાં દાખલ થયા બાદ પણ તેમના જીવનમાં પૈસા ખાતર સર્વ કંઈ કરી શકાય તેવું જ તત્ત્વ રહે તો તે સંસ્થા માટે પ્રજામાં કેવો પ્રત્યાઘાત ઊઠશે? આખરે તો સંસ્થા પણ વ્યક્તિઓની નૈતિક્તા અને ચારિત્ર્યપૂત પવિત્રતા ઉપર જ ટકવાની ને? તે અર્જુનલાલાનું ધ્યાન ખેંચેલું તેમને પત્રમાં એ મતલબનું જણાવ્યું છે કે નીતિની દૃષ્ટિએ આપની વાત બરાબર છે. પણ કૉંગ્રેસમાં એવો કોઈ નિયમ નથી.” આટલે લગી તો હું સમજી શકું પરંતુ તેમણે એ મતલબનું પણ લખ્યું છે “બીજા આવું કરનાર કોંગ્રેસના પ્રતિષ્ઠા પામ્યા છે જ અને પામી રહ્યા છે” આ વાત તેમણે આજની સ્થિતિ બતાવવા નિખાલસ ભાવે લખી છે. એમ માનું. પણ એ કેવું ભયંકર ચિત્ર છે ? તમો લખો છો કે આરોપી પોતાની રીતે હકીકત કહેતો હોય છે. પણ આમાં બીજા બધા સવાલોને બાજુમાં મૂકીને તટસ્થ દષ્ટિએ જ વિચારો કે સાહેદીમાં મહારાજ અને હું છીએ. તે પરથી પણ ન કળી શકાય? જો કે મારી નિકટના એક ભાઈએ તો કહ્યું કે આ ઘણું સારું થયું છે. પ્રજા આવા વકીલોને યથાર્થ સ્વરૂપે આવા કિસ્સાઓમાં જ પીછાની શકે. એટલે હિંમતભાઈનું
ન્યાયનું નાટક
