________________
30
૧૧. શ્રી ચન્દ્રકાન્તભાઈને પત્ર
શિયાળ,
તા. ૧૬-૬-૧૯૫૦
પ્રિય ચન્દ્રકાન્તભાઈ,
મેં સાંભળ્યું છે કે કાળુપટેલ ખૂનકેસમાં કાળુપટેલના કુટુંબીજનોએ આપને મદદનીશ નીમ્યા છે. એટલે આ પત્ર આપને લખું છું. કોર્ટને કે મેજિસ્ટ્રેટને અથવા તહોમતદારના વકીલને કે પબ્લિકપ્રૉસીક્યુટરને પત્ર લખવાનો શિરસ્તો છે કે કેમ તે હું જાણતો નથી, પણ આ પત્ર તમોને લખું છું, અને આ પત્ર ધોળકા રેસીડન્ટને આપ વંચાવશો એવી અપેક્ષા રાખું છું.
જોકે મેં મારી પરિસ્થિતિની ઘણીખરી ચોખવટ મારા સાક્ષી તરીકેના નિવેદનમાં કરી દીધી છે, છતાં અહીં પુનરુચ્ચાર કરીને છોડુંક કહું :
“હું માનું છું કે વકીલનું ખરુંકામ સત્યને મદદ કરવાનું છે. સત્યને ગૂંચવવાનું કે અવગણવાનું કામ હ૨ગીજ નથી. વકીલને જે ઘડીએ એમ લાગે કે મારો અસીલ જૂઠને માર્ગે છે, તે જ ઘડીએ કાં તો એણે એવા અસીલનો કેસ છોડી દેવો જોઈએ અથવા એ અસીલને સત્યને માર્ગે વાળવો જોઈએ. આજે આવું નથી દેખાતું. એટલું જ નહિ પણ વકીલ પોતાના અસીલના જૂઠાણાને જાણતો હોવા છતાં એ કૈસ લે છે. કેટલીકવાર અસીલ સારા માર્ગે જતો હોય તો તેને જૂઠને માર્ગે વાળે છે અને સાચને જૂઠું કેમ કરવું અથવા પોતાના અસીલને જૂઠનો કેમ લાભ – જાનમાલના રક્ષણમાં - અપાવવો તે જ શોધે છે.
જો આ જ સ્થિતિ કાયમ રહે તો કોઈપણ ન્યાયાધીશ ગમે તેવો પ્રમાણિક હોય તોય એનો મતિભ્રમ કરાવવામાં આવી સ્થિતિ ફાવી જાય. શાંતાખૂનકેસ વાળા કિસ્સામાં અને આજુ બાજુ બનતા બનાવોમાં વકીલોનું જે વલણ મને દેખાયું છે તે જોતાં મારા મન પર નિરાશાની પ્રગાઢ છાયા પડેલી છે. હું ઇચ્છું છું કે વકીલો સત્યને મદદગાર થાય. પોતાનો અસીલ સત્ય ચૂકતો હોય તો ચૂકવા ન દે. સત્યને માર્ગે જ પોતાની અસરકારક શૈલીમાં મદદ કરે, ન્યાયાધીશને સત્યની વફાદારીમાં પૂરેપૂરી મદદ કરે.
તમે બધા મને જાણો છો કે પ્રસ્તુત ખૂનની બાબતમાં પણ નૈતિક રીતે જોવાની મારી ફરજ ઊભી થઈ હતી. આ ભાલ નળકાંઠા પ્રદેશમાં હું સં. ૧૯૮૫ની સાલથી જે પ્રયોગ કરી રહ્યો છું તેમાં મારી નજીક જ આ દુઃખદ પ્રસંગ યોજીને કુદરતે જે કંઈ ધાર્યું હશે તે સમજાયું નહીં. ખૂની અને ખૂનનો ભોગ બનનાર એક
ન્યાયનું નાટક
