________________
ખંડ બીજો
૧૯
૧. શ્રી મોરારજીભાઈ દેસાઈને પત્ર
અરણેજ (તા. ધોળકા),
તા. ૨૮-૨-૫૦
પ્રિય આત્મબંધુ મોરારજીભાઈ,
આ પત્ર વિશેષ એકાંતમાં રહ્યા અરણેજથી લખું છું. ઘણા વખતથી છેલ્લાં એમ થયા કરતું હતું કે કાર્ય વિસ્તરતું જાય છે અને મારી શક્તિ અલ્પતાને કારણે જે ધર્મયુક્તતાની વાતાવરણમાં હું અપેક્ષા રાખું છું તે જોવાતું નથી. કંઈક તપ કરવું જોઈએ. એ દૃષ્ટિએ કેટલાંક ભાઈ-બેનો (કાર્યકરો) સાથે ચર્ચા કર્યા બાદ આમ પંદર-સોળ દહાડા વિતાવી રહ્યો છું. શરીરને પણ એથી આરામ તો મળશે જ. મારી સેવામાં થોડાં ભાઈ-બેનો પાસે રહ્યાં છે. અરણેજનો બંગલો વિશાળ હોઈ સગવડ સારી છે. એકાંતરે થોડો તાવ હમણાંથી આવી જાય છે, પણ આજે વારા જેવું હોવા છતાં નથી આવ્યો એટલે હવે નહીં આવે એમ માનું છું.
આ પત્ર ખાસ તો એ સારુ લખી રહ્યો છું કે મારા અહીં આવવાના આગલે જ દિવસે એક અમ સૌને આઘાતકારી બનાવ બની ગયો. ધોળી (સૌરાષ્ટ્ર)ના કાળુ પટેલ જે છેલ્લાં ઘણાં વર્ષોથી મારા પ્રયોગકાર્યના અંગ બન્યે જતા હતા તેનું ક૨પીણ ખૂન થયું.પહેલી મિટિંગ પૂરી થયે તેઓ સ્ટેશન જવા નીકળ્યા ત્યાં લગભગ પોણાત્રણના અરસામાં ઘા પડ્યા. લગભગ ત્રણ વાગે ભાઈ-બેનો અને હું પહોંચ્યા ચોમેર દોડાદોડી થઈ રહી. ખોપરી તૂટી ગઈ હતી. બચે તેવું નહોતું, એટલે પ્રયત છતાં શાન્તિધૂન વચ્ચે તેમણે ચાર વાગે અમ સૌ વચ્ચે દેહ છોડ્યો. મિટિંગો હતી એટલે પરીક્ષિતભાઈ, કુરેશીભાઈ, અર્જુનલાલા વગેરે ઘણા હતા. પોલીસ આવી. શકમંદોને પકડ્યા, બીજે દિવસે પોલીસ મારી પાસે આવી. વિશંકર મહારાજ તે દહાડે જોગાનુજોગ આવેલા. અમો બન્ને ગયા ગામમાં. ગૂંદી ગામ લોકોના આગેવાનોને બોલાવ્યા. ધોળે દહાડે મહાદેવ અને સ્ટેશન વચ્ચે આમ ખૂન થાય અને ખૂની ન મળે તે કેવું ? ગામ આગેવાનોએ પ્રયત કર્યો. પછી અમને બન્નેને બોલાવ્યા. પોલીસોની આ પ્રયત્નમાં સંમતિ હતી. ગુનેગારોએ ગુનો અમારી સમક્ષ કબૂલ કર્યો. “આખી કોમનું નાક ગયું.” એમ મેં ઠપકો પણ આપ્યો. પણ હવે શું થાય? પછી ધારિયા વગેરે મુદ્દામાલ પોલીસ હવાલે થયાં. એમ મેં પાછળથી જાણ્યું. હું અમારી પાસેની કબૂલાત પછી આ બાજુ આવવા નીકળી ગયો. રવિશંકર મહારાજ તે રાત્રે ત્યાં જ રહ્યા હતા. બીજે દિવસે આ સંબંધે નવલભાઈ લેખ લખીને લાવેલા મેં છાપવામાં સંમતિ દર્શાવેલી. નવલભાઈ કબૂલાત વખતે સાથે જ હતા. મતલબ
ન્યાયનું નાટક
