________________
८६
'३६ सामुदानिकी क्रिया '३६१ परिभाषा / अर्थ-
क्रिया - कोश
(क) 'समुदाणं' त्ति
प्रयोगक्रिययैकरूपतया गृहीतानां
कर्मवगणानां
समितिः
:- सम्यक् प्रकृतिबन्धादिभेदेन देशसर्वोपघातिरूपतया च आदानं स्त्रीकरणं समुदाननिपातनात्तदेव क्रिया-कर्मेति समुदानकियेति ।
- ठाण० स्था ३ । उ ३ । सू १८८७ । टीका (ख) अपूर्वा पूर्वविरति प्रत्याभिमुख्यमुत्पद्यते यत् तपस्विनः सा समादानक्रिया | -सिद्ध अ ६ । सू ६ | ५० १२ (ग) संयतस्य सतः अविरतिं प्रत्याभिमुखं (ख्यं ) समादानक्रिया |
- सर्व ० ● अ ६ । सु ५ / ३२१ | ला १३ - राज० अ ६ । सू ५ । पृ ५०६ । ला १६-२०
(घ) नो कायवाङ्मनोयोगान्नो निवर्तयितुं क्षमाः । पुद्गलास्तदुपादानं स्वहेतुद्वयतोऽन्यथा ॥ संयतस्य सतः पुंसोऽसयमं प्रति यद्भवेत् । आभिमुख्यं समादानक्रिया सा वृत्तघातिनी ॥
प्रयोगक्रिया के द्वारा एक रूप में प्रकृतिबंधादि भेदों द्वारा देशघाति, समुदानक्रिया कहलाती है ।
३६२ भेद
- श्लोवा० अ ६ । सू ५ । गा० ५६ । पृ० ४४५ ग्रहण की गई कर्मणा को समुचित रूप से सर्वघाति रूप में आदान अर्थात् ग्रहण करना
समुदाणकिरिया तिविहा पन्नत्ता, तंजहा- अनंतरसमुदाणकिरया, परंपरसमुद्राण किरिया तदुभयसमुदाणकिरिया :
-ठाण स्था३ । उ ३ । सू २८७ । पु० २१६ समुदानक्रिया के तीन भेद होते हैं, यथा-- अनन्तरसमुदानक्रिया, परम्परसमुदानक्रिया तथा तदुभयसमुदानक्रिया ।
-
* ३६३ भेदों की परिभाषा / अर्थ
१ अनंतरसमुदानक्रिया
- २ परंपरसमुदानक्रिया
३ तदुभयसमुदानक्रिया
नास्त्यन्तरं व्यवधानं यस्याः साऽनन्तरा सा चासौ समुदानक्रिया चेति
" Aho Shrutgyanam"