________________
वीरभक्तामरम् ]
વીરભક્તામર અરે, દ્રવ્યના લોભથી પ્રાણીઓ પિતાનાં પૂર્વનિધાનેનાં સ્થાનમાં સર્પ, ગાળી, ઉંદર ઇત્યાદિ અધમ પંચેન્દ્રિય જીવો તરીકે ઉત્પન્ન થાય છે. વળી આલોભરૂપી સેતાન તે ભૂત, પિશાચ ઈત્યાદિ દેવોને પણ સતાવે છે, કેમકે તેઓ લોભને વશ થઈ નિધાન-ભૂમિ ઉપર ફર્યા કરે છે. વળી ઉચ્ચ જાતિના દેવેની પણ લાભ દુર્દશા કરે છે. કહ્યું પણ છે કે
“મૂળિયાનવાણા, છતારા મા !
व्युत्वा तत्रैव जायन्ते, पृथ्वीकायादियोनिषु ॥" અર્થાતુ-ઘરેણાં, બાગ, વાવ ઇત્યાદિમાં મેહમુગ્ધ બનેલા દેવો પણ આવીને તેજ પૃથ્વીવાદિક નિઓમાં ઉત્પન્ન થાય છે.
લાભના પરાક્રમને સંબંધમાં જેટલું કથન કરવામાં આવે તેટલું થોડું છે, કેમકે કહ્યું પણ
"सब अवगुणको गुण लोभ भयो
तब और अवगुण भयो न भयो" અર્થાત્ જ્યારે સૈમસ્ત અવગુણના ગુણરૂપ લોભ પ્રાપ્ત થશે. તે પછી બીજા અવગુણે હેય કે ન હોય તે સરખું જ છે.
હવે આપણે પ્રથમ તે તેના પંજામાં સપડાયેલા સાધારણ મનુષ્ય સંબંધી વિચાર કરી લઇએ. આ સંબંધમાં શ્રી સોમપ્રભસૂરિએ કહ્યું છે કે –
"यद् दुर्गामटवीमटन्ति विकट कामन्ति देशान्तरं
गाहन्ते गहनं समुद्रमतनुक्लेशां कृर्षि कुर्वते । सेवन्ते कृपणं पति गजघटासंघदुःसंचरं सर्पन्ति प्रधनं धनान्धितधियस्तल्लोभविस्फूर्जितम् ॥".
–સિંદૂર-મકર, લે. પ૭. અર્થાતુ–-ધન મેળવવામાં આંધળા બનેલા એવા મનુષ્ય દુર્ગમ અરણ્યમાં રખડે છે, વિકટ દેશાન્તરમાં ભટકે છે, ઊંડા સમુદ્રમાં પ્રવેશ કરે છે, અત્યન્ત કલેશકારી ખેતી કરે છે, (મમ્મણ ૧ સરખાવો
“મુગાબાદ હ્યુ-ક્લ્ય: ઘેરિયા ક િ
ધનોમન ગાય, નિયા શૂfપુ ! ” ૨ સરખા
"पिशाचमुद्गलप्रेत-भूतयक्षादयो धनम् ।
स्वकीयं परकीयं वा-ऽप्यधितिष्ठन्ति लोभतः ॥" ૩ દેવાના મરણને “વન' કહેવામાં આવે છે. ૪ “પૃવીકાયાદિકથી અત્ર પૃથ્વીકાય, જલ-કાય અને વનસ્પતિ-કાય સમજવા. ૫ સરખાવો
" हिंसेव सर्वपापाना, मिथ्यात्वमिव कर्मणाम् । રાયા રોજન, મઃ સવાલણ ગુરુઃ ! ”
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
