Kavya Sangraha Part 1

Author(s): Hiralal R Kapadia
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust

Page 181

१४२ નેમિભક્તામર
[માવમિતિ– પતિ-શોતાનું અથવા વિદgવાતિ-ઘટિત વંવિધ જાતિ-શોમાં મિत्यर्थः । गङ्गा तु हरिचरणोद्गता हरशिरःस्थितेति लोकोक्तिः इत्युक्तिलेशः । यथा तुङ्गोदयाद्रिशिरसि-उच्चोदयाचलशिखरे सहस्ररश्मे:-सूर्यस्य कान्ति को निवारयति ? । विष्णुपदे-आकाशे उदिતમ્ | શે ઇથોજિત યોમિતિ ર3
अन्वयः (છે) વામન ! “સમુદ્રવિજ્ઞા'-અવનિgrઢ-શ્વનો ! સત્ર વ તત્ તવ રૂમ માર્ય-ર્તિ વિષ્ણુ-પ-ટિતાં ત સુ-૩-દિ-શિક્ષિ સન્ન-રમે ફુવ નિવારથતિ ?
શબ્દાર્થ મન ! (મૂળ સ્વામિન)=હે નાથ !
નિવારવતિ (પાળ વાર્ ) નિવારણ કરે. સમુદ્રવિજયસમુદ્રવિજય, કૃષ્ણના કાકા. વિષ્ણુ-કૃષ્ણ. અવનિutણ=પૃથ્વીપતિ, રાજા.
=(૧) ચરણ; (૨) સ્થાને સૂનુ-પુત્ર.
વિદgg(૧) કૃષ્ણનું ચરણ; (૨) કૃષ્ણનું સ્થાન; સમુદ્રકિનાપારૂનો !=હે સમુદ્રવિજય રા- ( ૩) આકાશ. જાના પુત્ર.
વિત (ધા ડુ=ઉદયમાં આવેલ. તાત ( પા૦ અન્)=ો.
વિજુuોતાં (૧) કૃષ્ણના ( કીડા ) સ્થાનમાં શ્વ ( ર ) (૧) સ્વામી, (ર) મહાદેવ
ઉદયમાં આવેલી; (૨) આકાશની જેમ ઉદયમાં અત્ર=અહિંઆ.
આવેલી; (૩) આકાશમાં ઉદય પામેલી, (૪) જેથી કરીને.
વિષ્ણુના ચરણમાંથી નીકળેલી. અદાર્થ (૧) ચોરી નહિ શકાય એવું; (૨) પર્વત. ! = (મૂ૦ કિમ્)=ણ. અતિ ગતિ, ગમન.
તુ ઉચ, ચે. અર્થાર્ત (૧) હરી નહિ શકાય એવું ગમન છે
૩ =ઉદય. જેનું તે; (૨) પર્વત પ્રતિ ગમન છે જેનું તે; |
દ્રિગિરિ, અચલ. (૩) પર્વતના સમાન ગતિ છે જેની તે.
શિ=ોચ, શિખર,
તો ત્રિવિરાજઉચ ઉદયાચળના શિખર ઉપર. તવ (મૂળ યુપમદ્ )=તારી.
જેમ. માં (મૂ૦ ફેમ)=આ.
સહૃસ્ત્ર=હજાર. જાતિ (૫૦ #ારિત)=( ૧ ) શોભાને ( ૨ ) [ રમ=કિરણ. ગંગાને.
સન્નારમે =હજાર કિરણ છે જેનાં તેની, સૂર્યની.
લોકાર્થ હે નાથ ! હે સમુદ્રવિજયે ( નામના ) પતિના નન્દન ! અહિંઆ અર્થાત્ આ ગિરનાર ગિરિ ઉપર ) તું ઈશ્વર (મહાદેવ) છે, કારણ કે કૃષ્ણના (કીડા- થાન (રૂપી આ પર્વત) ઉપર ઉદયમાં આવેલ અથવા આકાશની જેમ ઉદયમાં આવેલ (અર્થાતુ નિરર્થક ), અથવા આકાશમાં (નહિ કે સકલ મનહર વસ્તુથી મને મેહક એવી ભૂમિને વિષે) ગયેલ ] તેમજ (કોઈથી પણ ) ન હરી શકાય એવી ગતિ છે જેની એવી [ અથવા પર્વત પ્રતિ ગમન છે જેનું એવી અથવા પર્વતના સમાન (હઠવાળી) ગતિ છે જેની એવી ] તારી શોભાને, ઉચ્ચ
૧ મહાદેવના પક્ષમાં હિમાલય ' સમજવો.