________________ પોતાનો અંતકાળ નજીક જાણીને શત્રુંજય પર એક મહિનાનું અનશન કરી શુભ ભાવમાં લીન બની કર્મ ખપાવી કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી મોક્ષે ગયા. આ પૂર્વભૂમિકાનો સંદર્ભધાવસ્યાકુમારની સઝાયમાં રહેલો છે. સક્ઝાય એટલે આત્માભિમુખ થવા માટેના માર્ગમાં ઉપકારક સ્વાધ્યાયરૂપ કાવ્ય રચના. તેનો કેન્દ્રવર્તી વિચાર ત્યાગ અને વૈરાગ્યનો હોય છે. એટલે તેના દ્વારા વૈરાગ્યની પુષ્ટિ થતાં મુમુક્ષુઓને પોતે સ્વીકારેલા માર્ગમાં ઉલ્લાસની માત્રા વધતાં ચઢતા પરિણામે સંયમ જીવનની આરાધનામાં આગળ વધે છે. થાવચ્ચકુમારની સક્ઝાય એક રીતે વિચાર કરતાં પદ્યમાં ચરિત્રનું નિરૂપણ થયેલું હોય તેવી છે તેમ છતાં તેમાં માતા અને પુત્ર વચ્ચેનો વાર્તાલાપ ભરપુર વૈરાગ્યનું સૂચન કરે છે. થાવગ્યાકુમાર શા માટે દીક્ષા લેવા તૈયાર થાય છે અને માતા થાવચ્ચા પુત્રને સંસારમાં રહેવા માટે પ્રલોભન આપે છે. આવી સંઘર્ષમય પરિસ્થિતીમાંથી થાવગ્યાનો વિજય થાય છે. આ સઝાયની મોટી સિધ્ધિ છે. થાવચ્ચની કથા એ માત્ર કથા જ નથી પણ તેમાં સંસાર જીવન, નેમનાથ ભગવાનની વાણીનો પ્રભાવ, દીક્ષાની ભાવના અને તેના અનુસરણ દ્વારા, રસિક કથા દ્વારા, ત્યાગ અને વૈરાગ્યના રાજમાર્ગ દ્વારા મોક્ષ સુખ મળે છે એવા શાશ્વત વિચારનું નિરૂપણ થયું છે. કવિએ નાનકડા વાર્તાલાપ - સંવાદ દ્વારા કલાત્મક્તાનો પરિચય કરાવ્યો છે. આરંભની કડી જોઇએ તો - શ્રી આદીશ્વરને પાય પ્રણામ કરી, વળી નમી નિજગુરુ પાયોજી, 236
