________________ તે વિશે અનવદ્ય- પાપરહિત સામાયિક માટે ધર્મરૂચિ અણગાર, પરિજ્ઞા સામાયિક વિશે ઈલાચીકુમાર, “ખરાબ વસ્તુ છોડવા માટે તેતલી પુત્ર - પરિહરણા આજ્ઞાપૂર્વક પ્રતિક્રમણ કરવું વારણા શ્રાવક વ્રત લીધા પછી દ્રઢ સંકલ્પથી પાલન કરે અને પ્રતિમારકા વગેરે દ્રષ્ટાંતો દ્વારા સામાયિક, સમતા વ્રતપાલન, વગેરે દ્રષ્ટાંતો કથાનુયોગના નમૂના રૂપે છે. તેમાં સુભાષિતનો સંદર્ભ મૂકીને અનુભવ સિધ્ધ વ્યાવહારોપયોગી બોધદાયક વચનોનો સમાવેશ થયેલો છે. પ્રાણીઓ પ્રત્યે દયા રાખવી, કોઇનો વિશ્વાસ ન કરવો, સ્ત્રીઓ સાથે કોમલ વ્યવહાર કરવાનો બોધ પ્રાપ્ત થાય છે. પ્રત્યેક દ્રષ્ટાંત ધર્મ આરાધના કરવા માટે માર્ગદર્શક સ્તંભ સમાન છે. કથાનુયોગમાં કથા એક સાધન છે. તેમાં રહેલો ઉપનય એટલે ધર્મનું સારભૂત તત્વ છે. તેને લક્ષમાં રાખીએ તો કથાનુયોગ ધર્મ પામવા માટે સફળ નીવડે. આ દ્રષ્ટાંત જૈન સમાજમાં પ્રચલિત છે. વ્યાખ્યાનમાં અવારનવાર તેનો સંદર્ભ આવે છે, કેટલાક કવિઓએ સક્ઝાય રચનામાં આ દ્રષ્ટાંતની કથાનો સમાવેશ કરીને અનેરો આસ્વાદ કરાવવાનો સફળ પ્રયત્ન કર્યો છે. હસ્તપ્રતના પા. 15 થી 20 સુધીમાં શ્રાવકના અતિચારની માહિતી જણાવવામાં આવી છે. વર્તમાનમાં ચતુદર્શીના પ્રતિક્રમણમાં જે અતિચાર બોલાય છે તેનો સંદર્ભ છે. “અતિ સર્વત્ર વર્જયેતુ” ના ન્યાયે જીવન વ્યવહારમાં 124 અતિચારમાંથી જે કોઈ પાપ દોષ લાગ્યો હોય તેનું સ્મરણ કરીને મિચ્છામિ દુક્કડનો પાઠ બોલવામાં આવે છે. 298
