________________ છે. સમકાલીન રાજકીય પરિસ્થિતિના સંદર્ભમાં વિચારીએ તો હિન્દી અને ઉર્દૂ ભાષાનો પણ પ્રભાવ પડેલો છે. એટલે દીપવિજય કવિરાજની વિવિધ રચનાઓનો અભ્યાસ કરતાં એમની ભાષા સમૃધ્ધિ પણ અત્રે ઉલ્લેખનીય છે. બધીજ રચનાઓ ગુજરાતીમાં હોવા છતાં ઓછોવત્તો ઉપરોક્ત ભાષાનો વૈભવ પણ નિહાળી શકાય છે. એમનું ગુજરાતી ભાષાનું સ્વરૂપ પણ પ્રાકૃત અને અપભ્રંશના મિશ્રણવાળું છે. હિન્દી અને ઉર્દુના શબ્દોનો પ્રયોગ પણ તેમાં થયેલો છે. કવિની ભાષાકીય વિવિધતા માટે કેટલાંક ઉદાહરણ નીચે મુજબ નોંધવામાં આવે છે. પ્રાકૃત અપભ્રંશ શબ્દ પ્રયોગમાં અન્ય “અ” અને “ઇ” નો અઉ ના અનુક્રમે અવિવૃત “એ” અને “આ” થાય છે. ઉદા. ચઉદ-ચૌદ ચઉવેદ-ચારવેદ, આર-ચાર, ચઉટ-ચોટા, તારું-તારું, અનાદ્ય “શ” નો “સ” થાય છે. એકવડા વ્યંજનોનું પરિવર્તન થાય છે. દા.ત. પ્રકાસ- પ્રકાશ, આસાતના-અશાતના સંસય-સંશય અસોક-અશોક, સાસન-શાસન, જગદીસ-જગદીશ, સિઘ-શીઘ, સિથિલશિથિલ કવિની ભાષામાં હેમચંદ્રીય ગૌજર અપભ્રંશ અને જૂની પશ્ચિમી રાજસ્થાનીનો પ્રભાવ પડ્યો છે. દીર્ધસ્વરનું હસ્ત કરવાનું વલણ જોવા મળે છે. દા.ત. બોલી, સુણીd, જાણિઈ. સંસ્કૃત ભાષાના શબ્દોનું પ્રાકૃતમાં પરિવર્તન થતાં “મ' અને “ણ જગાએ અનુસ્વારનો ઉપયોગ થાય છે. પ્રક્ષેપ કે પ્રક્ષિપ્ત શબ્દપ્રયોગ કોઈપણ પ્રયોજન વગર જ્યારે કોઈ વર્ણ શબ્દમાં આવી જાય છે ત્યારે આવા શબ્દોની રચના થાય છે. આ માટે આગંતુક વર્ણ પ્રક્ષેપવર્ણ કહેવાય છે. દા.ત. કિરિયા-ક્રિયા, નરિંદ 319
