________________
|ઃ કલયાણ : એગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર : ૧૯૫૮ : ૩૯ : નને સરકારી નોકરીમાંથી ને રાજકારણમાંથી કરે તે તમે સાંપ્રદાયિકતાના ગુનેગાર. બીજા હાંકી કાઢે એવી ઘોર ઘટના બની ગઈ.
ધર્મોની વાત કરે તે તમે બીનસાંપ્રદાયિક. એ ઘટનાની તપાસ માટે સરકારે એક તે તમે પ્રગતિવાદી. સમિતિ નીમી તે હતી. એટલું નાટક કર્યા
બુદ્ધધર્મમાં પવિત્ર મનાતા ઝાડની એક સિવાય તે એને ચાલે એમ ન હતું. પછી
ડાળખી વડાપ્રધાન રાખે તે એ એમની એ સમિતિનું શું થયું? સમિતિના અહેવાલનું
ઉદાત્તતા ગણાય. એમની બીનસાંપ્રદાયિકતા શું થયું ? એ અહેવાલ જાહેર મુકાય કે નહિ?
કહેવાય. લોકો પાસેથી પૈસા લીધા પછી પણ લાગતા વળગતા બેદરકાર અમલદારને કાંઈ
સોમનાથનું મંદિર બાંધે તે એ કેમવાદ કરતાં કાંઈ સજા થઈ કે નહિ? એ જાણવામાંજ
ગણાઈ જાય. નથી, ખરી રીતે આ સરકાર અને આ અમલદારશાહી ને આ અમલદારશાહીને જીહજૂર કરનારા આજના મટી જીભ ને ટૂંકી બુદ્ધિના સરકારી પાઠય પુસ્તકે જુએ, એમાં પ્રધાને છે ત્યાં સુધી આવી વાત કેઈએ જાણુ
શંકરાચાર્યને જ પાઠ નહિ. એ કાઢી નાખવાની કોશીષ પણ ના કરવી જોઈએ. વામાં આવ્યું છે. બુધ્ધ જયંતી જેની સાથે આપણે ત્યાં અમલદારને સજા થતી જ
ભારતને કાંઈ લેવા દેવા નથી, એની રજા પડે, નથી, જનતાને જ સજા થાય છે.
ખ્રીસ્તી ધર્મ જેની સાથે દેશના મોટા ભાગના લેકેને કેઈ નાના કે સૂતક નથી, એના
ધાર્મિક તહેવારોની દસ દસ દિવસની રજા એક હજાર વર્ષથી જે ધર્મ ભારતમાંથી લેપ થયે છે, જેના અનુયાયીઓ જૂના તે
પડે. હિંદુ ધર્મની (જેનેના મહાવીર ભગ
વાનના જન્મદિવસની) જયંતીની રજા ન પડે, કેઈ છે નહિ, ને નવા થાય છે એ રાજકીય તકવાદી તરીકે જ થાય છે. એવા બુધ્ધધર્મની
શંકરાચાર્ય જેવી કેઈ વ્યક્તિ હતી કે નહિ પચીસમી જયંતિ, એને પચીસ સો વર્ષ ન
એનીયે ખબર ના પડે. કયારેક તે આપણને થયાં હોવા છતાંયે એક આખા વર્ષ માટે
લાગે છે કે આપણું નેતાએ બીનસાંપ્રદાયિકતાની રેડિયે ઉપર ઉજવી શકાય છે. એના ઝાડના
માટી ઉલબાંગે મારવા છતાં પણ આપણે રાજએક ડાળખા માટે સરકારી ખર્ચે મોટા
ધર્મ બુધ્ધધર્મ ન હોય તે ખ્રીસ્તીધર્મ તે જલસાઓ ગોઠવાય છે. એમાં વડાપ્રધાન ને
જરૂર છે જ! પ્રધાનની જમાત હાજરી આપે છે. મુસલમાનેની ઈદના સંદેશાઓ વડાપ્રધાન, રાષ્ટ્ર- પાંચ હજાર વર્ષને ઈતિહાસ એક વાત પતિ ને પ્રધાને મોકલે છે. પ્રસ્તી ધર્મની વાત કહે છે કે ભારતના લેકોને કોઈ પ્રચંડ ઉત્સવે પાછળ કાળજી લેવાય છે.
ઉત્સાહથી પ્રેરિત કરવા હોય તે એમની ધાર્મિક સાવકી માને છેક એક હિન્દુ ધર્મ ભાવનાને પિષવી. હું ધાર્મિક અંધશ્રદ્ધા કે એની વાત કરે તે તમે કેમવાડી. એની વાત સાંપ્રદાયિક વાડાબંધીની વાત નથી કરતે. પરંતુ
દરેકે દરેક ભારતીય નાગરિકના અંતરમાં રહેલી
