________________
: ૪૧૮: મહાસાગરનાં મોતી :
સંસારનાં સુખે કેવળ દુઃખના પ્રતિકાર કાયર છે કે જે દુખેથી ડરે અને સુખમાં રૂપ છે પણ સાચી રીતે દુખે નાશ કર- વિવેક ભૂલે. વાની એનામાં શક્તિ નથી. એ શક્તિ ધર્મ ધર્મક્રિયા, એ ધર્મ પામેલા આત્માઓના સિવાય અન્ય કેઈમાં ન હોઈ શકે. ધર્મનું પ્રતીક છે, અને ધર્મપ્રાપ્તિને હેતુ છે.
જે પુણ્ય વિષય કે કષાયને રેગ ન જગતનું સુખ ન ગમે ત્યારે જ સમ્યત્વ માનવા દે, તે પાપાનુબંધી પુણ્ય પ્રકાર છે. - આવ્યું એમ કહી શકાય. આવા પુણ્યના ઉદયે મળતી સંપત્તિ એટલે હળાહળથી મિશ્રિત દુધને કટારી.
- ભૂખના રોગને નાશ કરવા માટે ઉપવાસ
એ ઓષધ છે. ક્રિયા કરનારાં શુક્લપાક્ષિક નથી, પણ
આહાર, વસ્ત્ર કે અન્ય અનુકૂળ સામગ્રીક્રિયાની રૂચિપૂર્વક ક્રિયા કરનારા શુલપાક્ષિક
એમાં રસ એ મોક્ષમાર્ગની આરાધનામાં છે. આવા આત્માઓ કદાચ કિયા ન કરે એ
ભયંકર વિદ્ય. બને, પણ ક્રિયાની રુચિ તે અવશ્ય હેય.
ઉપકારીને ઉપકાર કદિ ભૂલ નહિ, અને “પાપની પેઢી અને આરંભે ભાર
અપકાર કરનારને એકપણ અપકાર કદિ યાદ પિતાના સંતાનને આ બે વસ્તુ આપી જનારા કરવે નહિ. સંતાનના સાચા હિતૈષી નથી, પણ હિતશત્રુ છે.
સમાધિપૂર્વક ધર્માત્માનું મૃત્યુ, એટલે અસંયમના રસિકેને જ સંયમમાં દુઃખ અધિક સારા થવા માટે પરફેક બાજુ પ્રયાણ. દેખાય છે.
સેવાને ન ઈરછે તે સેવ્ય અને સેવા વસ્તુ પ્રત્યેની રુચિ જેનાં હૃદયમાં વસે, તેને મેળવ્યા વિના ચેન ન પડે તે સેવક. સમજણને અમલ કરવાની તાલાવેલી હોય જ.
શરીરને જરૂર વિના આપવું એ હાથે જ્યાં સુધી ખાવામાં આનંદ છે, ત્યાંસુધી કરીને તપને અંતરાય બાંધે. તપમાં આનંદ નહિ આવે.
શ્રેષ્ઠ ઉત્તમ કામ કરવાનો સમય આવે ક્રિયામાર્ગ પ્રત્યેની રુચિ પ્રગટયા વિના
ના ત્યારે પાછું વાળીને ન જુવે તે શેઠ. ક્રિયા એ વેઠ છે. ક્રિયા આ આત્માને અનન્તવાર પ્રાપ્ત થઈ છે, ક્રિયારુચિ પ્રગટવી એ
છે. સપના સાચા પ્રેમીને પારણામાં રસ ન હોય. અતિશય દુર્લભ છે.
જેને એમ હોય કે “મારૂં કે કેઈનું જીવન જીવવા માટે જેટલી જરૂરીઆત મારી પાસે રહે ! અને મારું કેઈના ઉપયોગમાં ઓછી તેટલી મુક્તિ વહેલી. માટે જરૂરીઆત ન આવે” તે કૃપણ. ઓછી કરતાં શીખે !
દુઃખથી ડરવું એ દુઃખે ઉભા કરવાને સમ્યગદષ્ટિ સંસારની ક્રિયા શરીરથી કરે, સીધે માગ અને ધમની ક્રિયા મનથી કરે.
સુખને અતિશય લેભ એ સુખ ગુમાવવિષયની સામગ્રી મળે, ટકે અને ભગવાય. વાને પુરૂષાર્થ. એ પુણ્યદય, પણું મેળવવા ટકાવવા કે ભેગવવા
પણ મેળવવા ટકાવવા કે ભગવવા ધમપ્રવૃત્તિ અને ધર્મપ્રાપ્તિ, એ બને જેવી લાગે તે પાપોદય.
વચ્ચે મહાન અંતર રહેલું છે.
