Kalyan 1956 01 Ank 11

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 8

: ૭૧૬ : જ્ઞાન-ગેચરી :
કરવામાં આવે છે. જ્યાં આ વાંદરાઓ પર સંશાધ નથી. નિર્દોષને કોઈ કશી ઈજા પહોંચાડી શકતું નથી. નના નામે પ્રયોગ શાળાઓમાં એવા ક્રૂર અખતરાઓ દેષિત કદી પણ કુદરતની શિક્ષામાંથી બચી શકતા કરવામાં આવે છે કે–જેનું વર્ણન માત્ર માનવીને નથી. જગતમાં અત્યાચારોની વૃદ્ધિ થાય, અનાર્યોની કમકમા ઉપજાવે છે. મોટા ભાગના વાંદરાએ પ્રયોગ- પરંપરા જાગે, નિર્દોષ મૂક પ્રાણીઓની હિંસા થાય; શાળામાં જ ક્રર રીતે રીબાઈને મૃત્યુ પામે છે. સત્ય, ન્યાય અને નીતિના સિદ્ધાંતને ઉપહાસ થાય
ત્યારે કુદરતના વિરાટ ગર્ભાગારમાં સ્વયં એ પ્રતિઆ વાંદરાઓની યાતનાઓની શરૂઆત જ્યારથી જંગલમાંથી પકડાય ત્યાંથી શરૂ થાય છે. નાના નાના કર ર છે-જે વડે જળરેલ, ભૂકંપ, મહામારી આદિ બચ્ચાંઓને પણ પકડવામાં આવે છે અને એ બાદ
અનેક પ્રકારની આફતોની પરંપરા ઉતરી આવે છે. આ સ્ટીમરો પર પુરતી જગ્યાના અભાવે, નાના નાના
બધું માનવીએ અહંતાપૂર્વક આચરેલી હિંસા અને કેટોમાં મોટી સંખ્યામાં પૂરવામાં આવે છે જેમાં હાલવા અન્યાયની સામે કુદરતને સીધે પડકાર છે-જવાબ છે. ચાલવા જેટલી પણ જગ્યા હોતી નથી. ખેરાક પાણું દુઃખને વિષય તો એ છે, કે-સંસાર પકુદરતી પણ પુરતાં હોતા નથી. જેથી રસ્તામાં જ સંખ્યાબંધ આફતની પરંપરા ઉતરી આવે છે, છતાં માનવીએ વાનરે મૃત્યુ પામે છે. તો કેટલાક અનેક પ્રકારના મુકત–મને કદિ વિચાર કર્યો નથી કે-આ પ્રકારની રમતો રોગોથી ભરે છે. એમાંના જે પહોંચે, તેઓ પર એ એની પિતાની જ કરણનું સીધું પરિણામ છે. પ્રયોગશાળાઓમાં અનેક પ્રકારના અમાનુષી ઘાતકી જગતના નાના મોટા સર્વ જીવો-પ્રાણીઓ એક પ્રયોગ થાય છે, જેમાં બિચારા વાંદરાઓ રીબાઈ જ સૃષ્ટિમાં સાથે જીવતા અંગે છે. એ સૌને માનવી રીબાઇને ભરે છે.
જેટલો જ જીવવાનો અધિકાર છે, આમ છતાં જ્યારે એક પ્રાણીના જાનના ભેગે અન્યને જીવવાને વાનર હરણ, ગાય ભેંસ, બકરા, ઘેટાં, માછલાં જેવા કશે અધિકાર કદિ ન હોઈ શકે. જગતના સર્વે બિચારા નિર્દોષ મુંગા પ્રાણીઓની હિંસા કરવામાં જીવોને જીવવાનો એક સરખો અધિકાર છે. એ આવે છે ત્યારે માનવ જાત અને દેશ પર આફતો કરુણતા છે કે માનવી પિતાની અહંતા અને સ્વાર્થ અને સંકટો આવી પડે છે. વૃત્તિના અંધકારમાં એક નક્કર સત્ય ભૂલી ગયા છે,
જે દેશની સંસ્કૃતિમાં મન વચન કર્મથી અહિંસા કે-એ પોતે જ એક પ્રાણી છે અને જે જીવો પર એ
વ્યાપક રૂપે વણાએલી છે, એ ભારતવર્ષની સરકાર અખતરાઓ વડે યાતના ઉપજાવે છે એ પ્રાણીને પણ
અને જનતા આ વાતને ગંભીરતાપૂર્વક વિચાર કરી માનવીના જેવી જ છંદગી છે, એની નસોમાં પણ એના જેવું જ લેહી વહી રહ્યું છે. આમ મનુષ્ય
દેશમાં વ્યાપક બની રહેલી હિંસાને ત્વરિત અટકાવે. એક પ્રાણી તરીકે અન્ય પ્રાણીઓને મોટો ભાઈ છે. શ્રી ખીમચંદ મગનલાલ રા. (જૈનપ્રકાશ) કારણ કે અન્ય અબેલ પ્રાણીઓની અપેક્ષાએ મનુષ્ય પોતાના ધર્મ પ્રત્યેની ઉદાસીનતાથી વધારે સુસંસ્કૃત છે, સમજવાન છે. એણે તે સૃષ્ટિના ઉત્પન્ન થયેલી ધાર્મિક સહિષ્ણુતા સકળ ની રક્ષા કરવી ઘટે.
પહેલાની અપેક્ષાએ આજે ભિન્ન ભિન્ન ધર્માઆ પ્રશ્નને આધ્યાત્મિક બાજુ પણ છે. કર્મ સિદ્ધાં. વલંબીઓમાં વધારે સહિષ્ણુતા છે. પરંતુ મારા ખ્યાતની પરીપાટીએ કારણ વગર કાર્ય સંભવતું નથી. નિર્દોષ લથી હું તેને પ્રગતિ કહી શકે નહિં. તે સહિષ્ણુતા પ્રાણીઓની કતલ થાય, અહંભાવના અને નરી- અન્ય ધર્મોના તત્વોને વધારે સારી રીતે સમજવા સ્વાર્થવૃત્તિના પિષણ ખાતર સરીયામ હિંસાને આશરો તથા હૃદયંગમ કરવાના કારણે નહિં, બલકે પોતાના લેવાય ત્યારે દેશપર યુદ્ધ, દુષ્કાળ, ભૂકંપ, અતિવૃષ્ટિ જેવી ધર્મ પ્રતિ ઉદાસીનતાના કારણે ઉદ્દભૂત થયેલ છે. અનેક પ્રકારની આફત ઉતરી આવે એ દેખીતું છે. ધર્મમાં આસ્થા વિશેષ ને વિશેષ ઓછી થતી જાય
કુદરતના સામ્રાજ્યમાં જરાયે અંધેર ચાલી શકતું છે. અને સઘળા રાજ્યનાં શિક્ષિત લોકોની અત્યારે