________________
સુખી જીવનના મહામંત્ર સત્તરમી સદીની આ કથા છે. સમસ્ત જાપાનમાં મંત્રી એ–ચા–સાનના પરિવારની સહૃદયતા પ્રખ્યાત હતી.
મંત્રીના પરિવાર ઘણા મોટા હતા. આશરે એક હજાર કુટુબીએ વચ્ચે એકતાના અટૂટ સંબંધ જળવાઇ રહેવા મૂશ્કેલ હતા. સર્વ સાથે રહેતા અને સાથે ભેાજન કરતા.
આ પિરવારથી કલડુ સદાય દૂર રહેતા. કૈાઇ કયારે ય ઝઘડતુ નહિ. મંત્રીના પરિવાર માટે કઇ કઇ વાતા લેાકેામાં પ્રચલિત હતી.
આવી દંતકથાએની સત્યતા જાણવા એક વાર જાપાનના સમ્રાટ યામાતા પોતે જાતે વૃદ્ધ મંત્રીને ઘેર આવ્યા.
સ્વાગત થઇ રહ્યા પછી સમ્રાટે પૂછ્યું: “ મહાશય ! તમારા પરિવારમાં એકય તથા મિલનસારપણા માટે હે ઘણી વાતા સાંભળી છે. આપ મને કહેશે કે કઇ રીતે એક હજારથી અધિક કુટુંબીઓ વચ્ચે આવા ઉચ્ચ સૌહાર્દ અને સ્નેહસંધ રહ્યો છે ?”
મત્રી આચા–સાન ઘણા વૃદ્ધ હતા. વધુ સમય સુધી તે વાત કરી શકતા નહિ.
પેાતાના પૌત્રને સંકેત કરી તેમણે કાગળ કલમ મગાવ્યા. ક પતા હાથે મંત્રીએ કેટલીય વાર સુધી કઈ લખ્યા કર્યું. કાગળ સમ્રાટ યામાતાને આપ્યા.
આતુરતાથી સમ્રાટે કાગળ ઉપર દષ્ટિ નાખી; અને આશ્ચર્યથી અવાક્ થઈ ગયા. સત્રીએ એક જ શબ્દ કાગળ ઉપર સા વાર લખ્યા હતા.
“ સહનશીલતા.
સમ્રાટને આ રીતે ક્રિત અને અવાક થયેલા જોઇ ક પતા અવાજે વૃધ્ધ રાજમત્રી
આલ્યાઃ
"2
“ મહારાજ ! મ્હારા પરિવારના સૌહાર્દનુ
રહસ્ય આ એક જ શબ્દમાં સમાયેલુ છે, “સહનશીલતા”ના આ મહામંત્ર અમારા પરિવાર વચ્ચે એકતાના દરરૂપે રહ્યો છે.
આ મહામંત્ર જેટલા અધિક ઘૂંટાય તેટલે
આછે છે.
સમાજના એકય માટે સહુન
કુટુંબના
શીલતા એ મહામત્ર છે.
માનવતાના વિકાસ માટે સહનશીલતા એ મહામત્ર છે.
સચમની સાધના માટે સહનશીલતા એ મહામત્ર છે.
પરંતુ સહનશીલતા સાથે સમજણુ જોઇશે, વિચારણા જોઇશે, સ્મિત જોઇશે. Positive Atmosphere પ્રસન્નચિત્તે થતી સહનશીલતામાં પત્થરને પીગળાવવાની તાકાદ છે.
જ્યાં ખબડાટ છે, અસંતોષ છે, ઘણા છે, તિરસ્કાર છે, અભાવ છે, ચિંતા છે, ગ્લાનિ છે, Negative Afmosphere છે ત્યાં સહનશીલતા નિર્મળનુ શસ્ત્ર છે.
ઉપસર્ગો અને પરિષા–જે કંઇ સહન કશું તે અખડાટ કરતા ગુલામ માફ્ક નહિ, મૂંગા પશુ માફક નહિ, ક્ષુદ્ર જંતુ માફ્ક નહિ, મહાન વીરની માફક સહન કરે. ઉદાર ચિત્ત સહન કરે. જ્યાં સહનશીલતા નિખળનુ શસ્ત્ર હશે, ત્યાં અદરને પ્રકાશ નહિ પ્રગટે.
જ્યાં સહનશીલતા સમળનું શસ્ર બનશે ત્યાં વિચારણા ઉગ્ર ભાવાવેગ જગાડશે. જેના તીક્ષ્ણ અગ્નિમાં આંતરમેલ-કર્મ સમૂહ ભસ્મસાત્ થશે.
જેને આ જીવનમાં વિકાસ પ્રાપ્ત કરવા છે તે સાધક ભાવગ્લાનિના પ્રત્યેક પ્રસંગને વિચારના બળથી પ્રગતિમાના પગથિયા રૂપે ફેરવી નાખશે.
