________________
*: કલ્યાણ : જાન્યુઆરી : ૧૯૫૭ : ૭૬૭ :
એકજ બુંદમાથી આ આખુ શરીર બન્યું છે. અનાદિ હોય, એવા બ્રહ્મજ્ઞાનીજ તે સમજી જાણ અનુભવી કાળના પરિભ્રમણ બાદ એ પાંચે ઈન્દ્રિય સહિત આદરી શકે, કારણ છે ચતુર જ્ઞાની કંથ! પ્રાણેશ્વર ! જન્યું છે. તે જડનું સંગી છે, છતાં તેમાં નિજાત્મ- વહાલેશર ! તમે તે જાણે છે કે જીવ અનાદિકાળથી સ્વરૂપ જાગૃતિની જ્ઞાનજ્યોત સતત જાગ્રત છે. તેથી નરકનિગોદ આદિ ચારે ગતિમાં રઝળે, વળી કર્મપ્રકાશવાળું છે. એ મહેલ (શરીર)માં રાગ-દેવ રૂપી રાજાનું પ્રાબલ્ય કેટલું બધું ગહન પ્રવર્તે છે, તે જાણવું બે ચોર ભરાઈ બેઠેલા છે. તેમજ મિથ્યાત્વ અને કઠીન છે. છતાંપ રમપદના, નિજાનંદ-ચિદાનંદ સ્વરૂપના અજ્ઞાન એવા બે યુગલ-ચાડીયા (ચુગલખેર) પણ સમૂહને જાણનાર જ (આનંદઘનજી)એ અનંતઅવ્યાછે. જેમાંથી મિથ્યાત્વ તે સમઝીત ગુણને આવરે- બાધ પરમ ઉત્કૃષ્ટ મહાસુખને પામી, માણી શકે, ઢાંકે-રોકે છે, અને અજ્ઞાન તે જ્ઞાન ગુણને આવરે પણ તે તો કોઈ વિરલા જ અલ્પભવી જ પામી શકે. છે. એમ આ બે ચોર અને ચાડીયાની વાત જગ માટે હે ચતુર નાની આત્મદેવ ! કંથ! આવા ચેર, જાહેર છે. તે હે નાથ ! એનાથી ચેતજે. જ્ઞાનગુણ ચાડીયા અને ભવભ્રમણ કરાવનાર; આપણું અવિહડ અને સમકતને રૂંધવા એ ચારેય પ્રયત્ન કરી રહ્યા સ્નેહ સંબંધ તોડાવનાર આંતરશત્રુ. એથી ચેતતા છે. અને આપણી અખંડ અવિહડ પ્રીતિ–એકતામાં રહેજે, નાથ !એજ માનવભવ પામ્યાનું સાચું સાર્થક છે. ભંગાણ પડાવવા મથે છે. તેથી પળનેયે પ્રમાદન કરશે.
પૂર પાદ શ્રી આનંદઘનજી મહારાજના વળી પંકિયના વીશ વિષયો અને ત્રણ વેદ
પદને ભાવાથ શરીરરૂપી મંદિરમાં પ્રકટ બેઠેલા છે. ત્યાં એમનું રાજ ચાલે છે, એ ભલભલાને હંફાવી પરમાં લઈ જાય છે. ભાવાર્થ લેખકઃ ડે. વલ્લભદાસ નેણશીતેમાં પણ મમતારૂપી ફરેલી સ્ત્રી એણે તે આખું
ભાઈ-મોરબી. જગત વશ કર્યું છે. કોઈ વિરલા, સ્વરૂપજાગૃત આત્માઓ જ એને વશ કરી શક્યા છે; ને તે જ્ઞાન–
(૧) નિર્મળ પ્રજ્ઞારૂપી પતિવ્રતા પત્ની પિતાની સ્વરૂપાનુભાવના ખગથી જ વશ થાય છે. કારણ સમ
સખીને કહે છે કે-મારો માલિક ઘણો ચતુર છે. મારા કિત મોહિની, મિશ્રમોહિની અને મિથ્યાત મોહિનીની માલિકના દિલમાં અસંખ્ય આત્મપ્રદેશમાં અનંત ચૂડમાંથી જ્ઞાન ખડૂગજ છોડાવી શકે છે. વળી માનવ- જ્ઞાનના ભંડાર ભર્યા છે. અને મારી અવિહડ પ્રીતિ ભવ રૂપી મંદિરમાં કામ, ક્રોધ, લોભ અને જ્ઞાન રૂપી જાણીને હું જે જે ચાહના કરું છું તેનેજ તેઓ ચાર ચોરટાઓ તો અનાદિકાળના ભૂખ્યા છે. શીકારની
કહે છે અને તેને તુરત અમલ કરે છે. શોધમાં તે સદાય હોય છે. તે મહાબલવાન છે. તેઓ કદિ તૃપ્તિ પામતા જ નથી. પણ હે નાથ જો (૨) ઔદારિક નામકર્મના ઉદયથી ઔદારિક શરીરક્ષમા, માર્દવ, આર્જવ, મુક્તિ, તપ, સંયમ, સત્ય, રૂપી મહેલ બનાવ્યો છે અને એ મહેલમાં એ આત્મશૌચ અકિંચનતા, અને બ્રહ્મચર્ય એ દશવિધ યતિધર્મ જ્યોતિ પ્રસરી રહેલી છે. એ મહેલમાં કામ ક્રોધ બે સમજી આદરી શકાય તે તેઓને પરાજય કરી શકાય. ચોર, અને ઈર્ષા, ભાયા રૂપી બે ચાડીયા રહે છે. પણ એ તો જેનાં જ્ઞાનાવરણીય આદિ કર્મો મંદભાવ (અગર તે રાગ-દેષ રૂપી બે ચોર, અને પામ્યા, યા ક્ષય થયા હેય, પિતાના સ્વરૂપમાં જ મિથ્યાત્વ તેમજ અજ્ઞાન રૂપી બે ચાડીયા રહે છે) લીન હોય, પરને ત્યાગી, સ્વ- નિજત્મામાં જ સહજ અને આ બધી વાત મારા પ્રભુથી છાની નથી. સ્વભાવે રમતા હેય, એક સમયને પણ પ્રમાદન (૩) પાંચ ઇન્દ્રિયો તેમજ મિથ્યાત્વ. અજ્ઞાન
અને અવિરતિનું એ મહેલમાં સામ્રાજ્ય પ્રવર્તે છે. એ
