________________
જયસેન સૌથી પ્રથમ બહેનને અર્પણુ કરે.
સાત્ત્વિક સ્વભાવનાં આવાં અને સતાનેને જોઇને માતા-પિતાની આંખા સદાય કરતી હતી.
ખરેખર આવાં સતાના પ્રાપ્ત થવાં એ પણુ ઉત્તમ ભાગ્યનું જ વરદાન હેાય છે
ધન હાય, રાજ હોય, સત્તા હાય, વૈભવ હોય... પરંતુ ઉત્તમ ગુણાવાળાં સંતાન ન હોય તે માબાપના પ્રાણમાં ભારે વેદના થતી હોય છે...એમની આંખેા સદાય વેદનાની વ્યથામાં જલતી રહે છે.
રાજા વિજયસેન અને રાણી શ્રીમતીને આવી કોઇ વેદના સ્પર્શો પણ કરતી નહેાતી.
એક દિવસ રાન્ત વિજયસેન પેાતાની પ્રિયતમા શ્રીમતી સાથે રાજભવનનાં ઉપવનમાં વાતા કરતા બેઠા હતાં. સંધ્યાના અંતિમ કિરણા વિદાય લેવાની તૈયારીમાં હતાં; અને વાતવાતમાં બામતીએ કહ્યું; “ સ્વામી, આપણી કલા ચૌદ વર્ષની થઇ ગઇ છે !
શું એટલીયે મને ખબર નહિ... હાય ! ' કહી વિજયસેન હસ્યા.
· વતી તે આપને ખબર છે...પરંતુ આપણી કલા માટે યોગ્ય વર શેાધવા પડશે એ આપને કયાં ખબર છે? ' શ્રમતીએ કહ્યું.
આ શબ્દો સાંભળીને રાજા વિજયસેન ગંભીરભાવે પત્ની સામે જોઇ રહ્યો. એના મનમાં થયું, જે રત્ન આપણું છે, તે ખરેખર પરાયું જ છે,
• દેવી !...કલાને જોઉં છું તે મને એમજ લાગે છે કે હજી તે આપણી સ.મેનાયતી કુદતી નાની બાળા જ છે. આપણાં ઘેરથા તેને એક દિવસે જવાનુ છે એવી કલ્પના પણ મને આવતી નથી.'
Æ
દેવી શ્રીમતીએ કહ્યું : કલ્પના આવે કે ન આવે...પરંતુ આપણું કર્તવ્ય તે। આપણે ખાવવુ પડશે. આપણી કલા દરેક રીતે સુખી થાય એવું ધર આપણે શેાધવુ જોઇએ. આપ આ માટે યોગ્ય પ્રાધ કરો.’
આવતી કાલે જ હું મુખ્ય મંત્રીને ખેાલાવીને • વ્યવસ્થા કરીશ.' રાજાએ કહ્યું.
• કલ્યાણ : જાન્યુઆરી : ૧૯૫૯ : ૭૪૭ :
આ વાર્તા ચાલતી હતી ત્યાં કલા અને જયસેન આવી પહોંચ્યા, માતાપિતાને નમસ્કાર કરીને એક આસન પર તે બન્ને બેસી ગયાં.
રાજાએ પાતાની પ્રિય કન્યા સામે જોયું તેના મનમાં થયું; ‘શું આ કન્યા ન પરાયું બનશે ! ’
હા...એમાં કોઇ વિકલ્પ નથી. ભારતીય સંસ્કૃ તિએ રચેલી સુંદર સમાજવ્યવસ્થા આ રીતે પણુ ભાગ પ્રધાન જ છે.'
માતાએ કન્યા સામે જોઇને કહ્યું: ‘ કલા, તું
કર્યાં ગઇ હતી ? ’
કલાવતીએ કહ્યું: ‘ આ
મનેાજ શાસ્ત્રી આવ્યા હતા એટલે તેમની પાસે સંગીતની આવૃત્તિ કરતી હતી.’ રાજા વિજયસેને કહ્યું: તું તે કહેતી હતીને કે નૃત્ય સંગીતના કંઇક ઉત્સવ થવાના છે ! '
‘હા પિતાજી, પૂર્ણિમાની રાતે જ ઉત્સવ થવાના છે. એની વ્યવસ્થા આપણા ભવનમાં જ કરવાની છે. આ મનેાજ શાસ્ત્રીની લગભગ સાએક શિષ્યાએ એકત્ર થશે અને એ ઉત્સવમાં આય મનેાજશાસ્ત્ર તથા અન્ય વિદ્વાને પરીક્ષા લેશે.'
- તા તે ભવનનાં નૃત્ય મંચને આજથી જ તૈયાર કરાવવું પડશે, પૂર્ણિમાને તે હવે માત્ર ચાર જ દિવસ રહ્યા છે, • દૈવી શ્રીમતીએ કહ્યું.
‘હા મા, હું આપને એ અંગે જ વિતિ કરવા આવી છું.'
રાજાએ હસતાં હસતાં કહ્યું: ‘ દીકરીને વિનતિ કરવાની ન હાય....
કલા પિતાજનાં સૌમ્યવદન સામે પ્રશ્નભરી નજરે જોઇ રહી.
રાજાએ કહ્યું: ‘દીકરીને આજ્ઞા કરવાના અધિકાર છે.’ આ સાંભળીને કલા અને જયસેન હસી પડયાં. દેવી શ્રીમતીએ પણ આછા હાસ્ય સહુ કહ્યું: ‘ એ અધિકાર હવે કેટલા વિસ...'
.
વચ્ચે જ રાએ કહ્યું; • દેવી...! કન્યાના અધિ પતિગ્રહે ગયા પછી પણ એવા ને એવા જ રહે છે, કે વધે છે.’
કાર
