________________
જૈનો વિરૂદ્ધ વિષમય સાહિત્ય
દીક્ષા જેવા પરમ પુનિત પ્રસંગને પણ પુરેપુરા મલીન ચિતરવાના કાડ છે. કાઈ પણ જૈન મુનિરાજે દીક્ષા આપવાના નિમિત્તે કાઇ પણ નારીને સાત-સાત દિવસ પેાતાની શિષ્યા તરીકે રાખી હાય એવા એક પશુ પ્રસ`ગ ઇતિહાસ, આચાર કે વિધિ ગ્ર'થમાંથી લેખક ખતાવી શકશે ? ભલે, આ પ્રકારની ભ્રાંતિ રજુ કરવામાં લેખકના કઈ મલિન આશય ન હેાય, પણ એટલું તેા ચાક્કસ છે કે તે જૈન સત્તાને અને જેત મુનિઓને બને તેટલી હદે અપમાનિત કરવામાં એક પ્રકારની માજ તેમજ કૃતકૃત્યપાને ઉંડે આત્મસાષ મેળવે છે. આખી ઝમારની વાર્તા એજ મલિન મનેાદશાના પડા પાડી રહી છે. થાડાં છૂટાં છવાયાં વાક્યામાંથી પણ એજ મનેાદશા -પર્ક છે: ધર્મ પ્રવર્તનમાં અહિંસાવાદી જૈને હિંસા કરતાં અચકાતાં નથી.” “ભાળા શંભુપુર જળ રેડનાને જૈન મુનિ શું કરી શકવાના હતા ?” “ હેમસૂરિજી હજી પણ વંદનાના ભૂખ્યા છે કે ? ” “ જો જો કાઇ યતિ મહારાજ આ રાજવાડી તરફ ફરકે નહીં. નહિતર કષ્ટ કાળી ટીલી આવી જશે. ’' વાહ રેવાહ ! તમે યે હેમસૂરમાં બહુ શ્રદ્ધાવાન જણાએ છે ! એ મહા મુનિજી તેા એમના ઉપાશ્રયે ઉંચા નીચા થતા મારી વૃથા રાહ જોતા રહેશે. '' કુમારપાળ મહારાજાને કુલદેવામાં શ્રદ્દા છતાં હેમસૂરિની વંદનામાંથી નવરાશ મળતી નહીં. વાર્તાના આ ગ્રંથમાંશના ઉદ્ગારા વિષે વિશેષ પૃથક્કરણ કરવાની જરૂર નથી. અહિંસાવાદી નેાએ પોતાના ધર્મ અને સત્તાને માટે જાણે કે ખીજા સંપ્રદાયા ઉપર અત્યાચાર ગુજાર્યાં હાય એમ સૂચવવાના ચોખ્ખા સંકેત જણાઈ આવે છે. જનધર્મના યતિએ અને મુનિએ જાણે સતત્ રાજવાડી-જ્યાં અંતપુર આવી રહેલું ઢાય ત્યાં વિલાસી અને કામી પુરૂષની જેમ આંટા મારતા હૈાય એવા ધ્વની પણ લેખકે ઉપજાવ્યા છે. વાર્તા આગળ વધે છે તેમ તેમ સંકેતરૂપે ઉચ્ચારેલા સૂચનાને લેખક ઘટનાદ્વારા સિદ્ધ કરવા મથે છે. રાજવાડીમાં મેવાડકું વરી–કુમારપાળની રાણી ઉતરે છે. ખારાટ તેમને રાજ શિવપૂજાનું સાહિત્ય પુરૂં પાડે છે. જે દિવસે ભારે સમારેાહ સાથે નવી રાણીનું સામૈયું
૩૧૭
થવાનું છે તેજ દિવસે રાજાની બધી તૈયારીઓને ફાક કરી, ઉપાશ્રયમાં જવાને બદલે તે મહારૂદ્ર નામના શિવલીંગની પૂજા કરવા રવાના થાય છે. લેખકના માનવા પ્રમાણે મુનિમંડળના મુત્તુ તથા યાજના વિગેરે વ્યર્થ નિવડવાથી હેમસૂરિજી તથા તેમના શિષ્યા વ્યાકૂળ બને છે, સામૈયા માટે ગયેલા વરધાડા પાછા ફરે છે અને એ રીતે પાટણમાં નવું ધર્મયુદ્ધ મંડાય છે. આ ધર્મયુદ્ધને બધા દોષ, જૈન સત્તા અને હેમચંદ્રાચાર્ય ઉપર ઢાળવાના લેખકના ઉદ્દેશ છે. તે એમ કહેવા માગે છે કે જો જૈન મુનિઓએ મેવાડ કુંવરી તરફની વંદનાના લાભ ન રાખ્યા હૈાત તે પાટમાં આ ફાન ઉતરવા ન પામત–સેંકડા ખારેટાને જીવતા ખળી મરવું પડયું. તે પ્રસંગ ઉપસ્થિત ન થાત. પરંતુ અમને લાગે છે કે વંદના જેવી સાવ નિર્માલ્ય વાતને લેખક આવું અસાધારણ ગંભીરરૂપ આપવામાં પાતાની બુદ્ધિ અને વિવેક શક્તિનુંજ નીલામ કરે છે. જૈન મુનિઓને તા શું પણ દુનીયાના કાઇ પણ ધર્માંચાર્યને પોતાના ધર્મ સિદ્ધાંતા પ્રાણ કરતાંય અધિક પ્રિય હાય એ બનવા જોગ છે, પરંતુ વંદનાના જ પ્રતાપે ધર્મ આગળ વધે-એક રાણી કે મહારાણી વંદના કરવા આવે તેા જ ધર્મશાસન ગિતના અંત સુધી પ્રચાર પામે એવા મિથ્યા મેહ તા કાઇ પણ ડાા પુરૂષ ન નભાવે, હેમચંદ્રાચાર્ય જેવા કુશળ, પવિત્ર અને પ્રભાવશાળી પુરૂષ આવી સાદી વાત ન સમજતા હૈાય એમ માનવાની આપણી સામાન્ય શ્રુદ્ધિ પણ સાફ ના પાડે છે. લેખકના એક ખી ભ્રમ પણ કેટલા વિચિત્ર છે ? તે કહે છે કે મેવાની કુંવરી જો મુનિવદના કરવા આવે તે મેવાડમાં પણુ જૈનધર્મના વિજય વાવટા ફરકતા થઇ જાય ! મેવાડની કુંવરી જ્યારે ગુજરાતની મહારાણી ખતી, ગુજરાતમાં વસવાની છે તે। પછી તેની શ્રદ્ધા કે ભક્તિ મેવાડમાં શી રીતે ઉપયોગી થાય ? રાજા પોતે જો જીનદર્શનમાં ચુસ્ત છે તે પછી મેવાડની એકાદ કુંવરી, પેાતાના દેવમહારૂદ્રના મસ્તક ઉપર ચાવીસે કલાક જળ રડે તા તેથી કરીને જનસત્તા કે જૈન પ્રભાવને શી ઉણપ આવવાની હતી ? અમાર' ના લેખકે (ઇતિહ્રાસના એક અભ્યાસી તરીકે નહીં, પણ સાદી
