________________
જેતયુગ
૩પ૦
ચિત્ર ૧૯૮૩ જુદા જુદા છે એવો મત બંધાયો કે તે માટેના પણ શું સ્વતંત્ર વિચારકના મસ્તિષ્કમાં ઉતરે ખરું? પુરાવા શૈદ્ધ ગ્રંથેએ પૂરા પાડ્યા. અને આગળ આ ઉપરથી હું એમ નથી કહેવા માગતો કેવધીને ૨૩ મા શ્રી પાર્શ્વનાથ તીર્થંકર પણ ઐતિ- અર્વાચીન યુગના સંશોધકે સર્વથા ભૂલ કરે છે, સત્ય હાસિક પુરૂષ છે, એ પણ પુરવાર થઈ ચુક્યું છે. મારી નાખે છે, યાને ગપજ ચલાવે છે. કિંતુ મારે એટલે અત્યારથી અઢી હજાર વર્ષ પૂર્વે પણ જૈનધર્મ કહેવાને હેતુ એવો છે કે કેટલાક અસ્વાભાવિક હતો; એ વાત અન્ય ગ્રંથોથીજ સિદ્ધ થઈ ચુકી છે. વિષયમાં છાછરી માનવી બુદ્ધિ કામ કરી શક્તીજ
શોધખોળની ખાતાવહી ઉકેલતાં ઉકેલતાં કેટલાં નથી. મનુષ્યની જ્ઞાનેન્દ્રિયમાં જેટલી ખામી હોય છે, એક પુરાણોએ તેને પુછી આપી છે. બલીના (બડ- તેટલા પુરતી ભૂલે તેમના કાર્ય-પરિણામમાં આવે છે. લીના) વીરનિર્વાણ સંવત-૮૪ ના શિલાલેખે નિઃશ. (૧) એકી વખતે બધી ચીજોનું જ્ઞાન સર્વતકતા પ્રકટાવી છે, ભદ્રાવતીના વિરાબ્દ-૨૩ ના પણ વગર અસંભવિત છે, જેમકે કેટલાક યુરોપિ. શીલાલેખે (સમ્રા સંપ્રતિની ધર્મલીપિએ) અને અને થોડા ગ્રંથે જઇ કથે છે કે-“બદ્ધમાં કલિંગસમ્રા ખારવેલની હસ્તિગુફાની શિલાલીપિએ કૃષ્ણનું નામ નથી” જ્યારે લલિતવિસ્તરા નામના તે જૈનધર્મની પ્રાચિન જાહેરજલાલીને નવો પડ ગ્રંથમાં કૃષ્ણની અસુર તરીકે પિછાણ કરાવેલ ઘાજ પાડ્યો છે.
છે. તથા બીજું આવું કાંઈક અંશે આપણે ઉપર હવે પછીના નવા પુરાણુઓ “પાર્શ્વનાથ એ વાંચી ગયા છીએ વિગેરે. વિગેરે. અમારા ભગવાધારી સંન્યાસી કે બ્રાહ્મણ હતા ” (૨) વળી કેટલાક એવા કુદરતી નિયમે છે આવી કલ્પના ન કરે તે સારું.
કે જે આપણે જાણતાજ નથી. જેમ સહરાના રણમાં - હવે શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની પહેલાં જૈનધર્મ વતે જીવનારે જંગલી પિતાની ભ્રમણભૂમિને જગત કલ્પી કે નહીં? આ પ્રશ્નનો ઉત્તર આપતાં સંશોધકે માથું આનંદ માને છે, એક ટાપુમાં વતે ભરવાડ ને - ખંજવાળે છે. કેમકે વેદ અને ઉપનિષદોમાં પ્રાચિન
ગ્રાફ સીનેમા કે વાયરલેસની પોતાને અપ્રત્યક્ષ બીનાને જનતને કઈ પુરાવો મળતા નથી. પાર્શ્વનાથ પ્રભુની સત્ય તરીકે સ્વિકારતા નથી અને ટુંક બુદ્ધિવાળે પહેલાં જૈનધર્મ હશે નહીં એવી પુરાતત્વીઓની દો. પિતાના કુવા સિવાય બીજું જગત માનવાને માન્યતા છે. પુરાતત્વના રસિક જેને પણ આ બાબ- ઇનકાર કરે છે. આપણા બુદ્ધિવાનની પણ અપ્રત્યક્ષ તમાં નવું અજવાળું પાડે તેમ લાગતું નથી. વાતમાં કેટલીકવાર આવીજ પ્રવૃત્તિ હોય છે. બેશક
હાલના સંશોધકે પ્રાચિન આચાર્યોના કથનને આ નિયમ દરેક વસ્તુ માટે એક સરખી રીતે લાગુ સત્યજ તરીકે માનવાનો ઈન્કાર કરે છે. એટલે પાડી શકાય તેમ નથી. પરંતુ કેટલીક કુદરતી ઘટ. દાદાસાહેબ દેવર્ધિગણી ક્ષમાશ્રમણ, શ્રી જિનભદ્રગણી નાઓને સાચી માન્યા વિના ચાલી શકે તેમ નથી. ક્ષમાશ્રમણ કે શ્રી શિલાંકાચાર્યનું કથન હોય અથવા બંકિમ બાબુ પણ કહે છે કે-પ્રાચિન ઇતિહાસના જગગુરૂ શ્રી હીરવિજયસૂરિ કે મહામહોપાધ્યાય ધણુ ત અંધકારમાં છવાઈ રહેલાં છે. શ્રી યશોવિજયજી મહારાજને ઉલ્લેખ હેાય તે કેટલાક યુરોપિયને તિર્થંકરોમાં સુમતિનાથ સારી પણ આજને પુરાતત્વવિદ્દ તેને સર્વથા માનવા તૈયાર બુદ્ધિવાળા મોટા, વિશેષણ, શાંતિનાથ શાંતિ દેનારા, નથી. તે પછી તેજ આજને પુરાતત્વવિદ્દ “ પણ વિશેષણ. કુંથુનાથ કાંઈ નહીં, અર્થ વગરનું વિશેષ ગમે તેમ કહે ” તેજ અવિસંવાદ વાક્ય છે, એ નામ. એવા કલ્પિત રૂપકે ઘટાવી, તીર્થકર જેવી
૪ ૪ આ માટે જુએ શ્રી નાણો શીરા કઈ વસ્તુજ નથી એમ કહેવા માટે પ્રેરાય છે, પણ નું પુસ્તક “જૈનતીર્થોને ઈતિહાસ ” ની પૂરવણીમાં છપા. આ વાક્પટુતામાં તે એક જાતનું ઉડાઉપણું જ છે, એલ મુનિ જ્ઞાનવિજયને “પ્રભુ મહાવીર અને ગૌતમબુદ્ધ” કેમકે લેસને મહાભારતના દરેક પ્રસંગેને આજ શિર્ષક નિબંધ,
શૈલીથી તદ્દન નજીવા કરી નાખ્યા છે. તેઓ કહે છે
