________________
જૈનયુગ
ચૈત્ર ૧૯૮૩
ઉખેડી નાંખતાં અંતે ધર્મને નામે ચાલતી સત્તા અને હિંસા સામે પાકાર ઉઠાવતાં અને સર્વજન હિતકર
તીર્થ પ્રવર્તાવતાં, આર્ય કે અનાર્ય, સ્ત્રી કે પુરૂષ, ઉંચ કે નીચ, સર્વને સમાન ગણતા અને સમાન ગણવા ઉપદેશ આપતા, આપણે શ્રીવીરને જોઇએ છે. તેમની માતૃપિતૃભક્તિ, ભ્રાતૃસ્નેહ અતુલ અંગબળ, મહા વૈરાગ્ય, અપૂર્વ આત્મબળ, અવર્ણનીય સહિષ્ણુતા, સ`સંગ પરિત્યાગ, ઘેર તપશ્ચર્યા, મહાવિશાળ ભાવનાએ ક્રેવળ જ્ઞાનસ્વરૂપતા અને સંપૂર્ણ અ'િસામય જીવન અને પ્રવચન ઉપર જેટલું ખેાલીએ અથવા લખીએ એટલું એછું છે. નથી અત્યારે સમય તે ઉપર વધારે વિવેચન કરવાના. હું તે અત્યારે એકજ ગુણુ ઉપર તમારૂં વિશેષ ધ્યાન ખે’ચી વીરમીશ. અને તે સત્ અને અસતના વિવેક-સમ્યગ્ દર્શન છે, અને તેજ આપણે પ્રથમ તે શિખવાના અને સમજવાના અને સાક્ષાત્કાર કરવાના છે.
૩૪૪
આવું સમ્યગ્ દર્શન શ્રી મહાવીરના જીવને સરળ અને મદ્યુત બાંધાવાળા ગ્રામચિંતક નયસારના ભવમાં પ્રાપ્ત થયું હતું. લાકડા પડાવવાના અતિ શ્રમધર્મ પછી ભૂખ લાગવા છતાં, જમવાના સમય વીતી ગયા હતા છતાં, ભયકર અટવીમાંયે હૃદયની સ્વસ્થતા રાખી તે મુનીની શોધ કરાવે છે. શેાધીને આનંદ પામે છે. તેમને અન્નાદિથી સતષે છે. સ'તાષીને સાંભળે છે, સાંભળીને આદરે છે, અને માર્ગ દેખે છે. સત્સંગની પ્રુચ્છા, સત્સંગની પ્રાપ્તિ અને સત્સંગમાંજ રહેવાપણુ એજ જીવન પલટા કરાવે છે, એજ દિષ્ટ કાણુ ફેરવાવે છે. અને સન્માર્ગે ચઢાવે છે. સાચા સંત પુશ્યા, સાચાં મુનિવર્યાં ખરેખર પારસમણિ છે. લેાઢાંનું સાનું બનાવે છે. દેાષષ્ટિને ગુદૃષ્ટિમાં પલટાવી નાંખે છે. સત્સંગના આ દૃઢ સંસ્કારથી જ તે નયસારના જીવ રિચિ નામે શ્રી આદિનાથના પાત્ર તરીકે જન્મેલ છે અને વૈરાગ્ય પામી તેમની પાસે જ બાળવયમાં દીક્ષા લે છે. પણ વૈરાગ્યને પાયા કાચા હૈાવાથી અને હજી મન દૃઢ નહી હૈાવાથી
જોઇએ છીએ અધશ્રદ્ધાને સ્થાને તત્ત્વાર્થ-શ્રદ્ધા
સયમ બરાબર રીતે પાળી શકતા નથી અને પોતાની જરૂર જોઇએ છીએ. મત મતાર્થ સ્વમહત્ત્વાકાંક્ષી
પ્રયત્નાની જગ્યાએ આત્માર્થ આત્મભાગી સ્વયંસેવા. જડતાને સ્થાને ચેતનતા. કદાચને સ્થાને સત્યના સ્વીકાર અને સત્યાગ્રહ શુષ્ક જ્ઞાન અને શુષ્ક ક્રિયાની જગ્યાએ જરૂર છે હવે જ્વલત જ્ઞાનક્રિયાની એકતાની. જૈન કેળવણી ખાતાઓના નેતાએ સાંભળશે આ વીર સદેશ અને પ્રગટાવશે! હવે સત્સ`ગી નવયુગ.
અલ્પતા બતાવનાર ત્રિદ’ડીનેા નવીન વેશ તે ધારણ કરે છે. પણ તે તે વખતે પણ સત્ય નથી ચૂકતા. અને ભને હંમેશને માટે દેશવટા જ દે છે. અને કહે છે કે સત્ય માર્ગ તે શ્રી આદિનાથના છે. હું તા પામર છું અને તે માર્ગે જવા અશક્ત છું. આ ભવમાં મિશ્ર સત્ય ખેાલવાને માત્ર એકજ પ્રસંગ તે મરિચિના ભવમાં અન્યેા. કે જેનું કટુ ફળ તેમને પાછળથી ભાગવવુ પડયું. તે ભાવી મહાપુરૂષમાં નિર્ણયની સ્પષ્ટતા ભ્રૂણે અંશે થઇ છે પણ તેમાં જોષ્ટએ તેવી દૃઢતા હજી આવી જણાતી નથી. પણ વગર હથીયારવાળા સિંહની સાથે હથીયાર છેાડી લડનાર ત્રિપુષ્ટ વાસુદેવને ન્યાય પુરઃસર લડવાના નિર્ણય તે ઉચ્ચગામી જીવમાં તે દૃઢતા લાવે છે. આ દૃઢતા એક વખતે આજ્ઞા પળાવતી વખતે કંઇક ઉગ્રસ્વરૂપ ધારણ કરે છે અને કઠાર ખને છે. શય્યા પાલકના કાનમાં સીસું રેડવા જેવા પ્રસંગ ઉપસ્થિત થાય છે. પરંતુ તેજ કઠારતાને પછી છેલ્લા ભવમાં સ્વાતંત્ર્ય અને સહનશીલતામાં પલટાવતાં અને તત્કા લીન આર્ય જગમાં પ્રસરેલી અંધશ્રદ્ધાને મૂળથી
અને તેમ થશે ત્યારેજ જૈન સમાજમાં સંગઠન થશે. એય જામશે, હૃદયની વિશાળતા આવશે, ધર્મભક્તિ રસ ઝરશે અને શ્રી વીર્ પ્રભુનાં અત્યારે સકુચિત બનેલાં શાસનમાં નવું શ્વેત પ્રકાશશે. અને તે થશે અવશ્ય શ્રીમહાવીર જીવનના સતત્ સ’સ્મરણથી
અને ક્ષણે ક્ષણે તેના આચરણથી.
તે શ્રી મહાવીર કેવા છે તે કે (હરિગીત.)
સસાર દાગ્નિ તણી જ્વાળા બુઝાવા નીર્ છે. સમાહ ફૂલી દૂર કરવાં, જે પ્રચંડ સમીર છે, માયારૂપી પૃથ્વી વિદ્યારષ્ણુ, તિક્ષ્ણ હળ સમ શૂર છે, મેરૂ સમાનજ ધીર જે છે, જયવંત તે મહાવીર છે.
'
MAKALBOS
