________________
૩૬
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ,
[ મ શીષ’—પેા
पर्यायतो युगपदप्युपलब्धभेदं, किं न क्रमेऽपि हि तथेति विचारशाली । स्याद्वादमेव भवतः श्रयते स मेदा-भेदक्रमेण किमु न स्फुटयुक्तियुक्तम् ||२७|| શ્લેાકા:-પર્યાયથી એક વસ્તુ એક કાળે ( યુગપ૬ ) પણ ભિન્ન છે, તે ક્રમમાં એટલે ભિન્નભિન્ન કાળમાં તેવા પ્રકારની ભિન્નતા કેમ ન હોય અર્થાત્ હાવી જોઇએ, એવા પ્રકારના વિચારવાળા પ્રત્યભિજ્ઞાન માટે ભેદાભેદક્રમથી ફુટયુક્તિવાળા આપના સ્યાદ્વાદને શું આશ્રય ન કરે?
ભાવાર્થ:—જૈન દર્શનમાં એક જ કાળે એક જ વસ્તુમાં અનેક ગુણ્ણા-પર્યાય રહેલા માનવામાં આવે છે, ગુણુ અને ગુણિના અલૈદ હાવાથી ગુણિ એટલે એક જ વસ્તુમાં પણ ગુણુના ભેદથી અનેકતા આવે છે અર્થાત્ ઉપર જેમ અભેદ મતાન્યે તેમ ભેદ પણ દેખાય છે. આના ખુલાસા સ્યાદ્વાદથી જ થઇ શકે છે અર્થાત્ મેલાએક્સપાવાદના આશ્રય લેવાથી જ નિસ્તાર થાય છે. तद्धेमकुण्डलतया विगतं यदुच्चै - रुत्पन्नमङ्गदतयाऽचलितं स्वभावात् । लोका अपीदमनुभूतिपदं स्पृशन्तो, न त्वां श्रयन्ति यदि तत्तदभाग्यमुग्रम् ||२८|| àાકા:-કું ડલરૂપે નાશ પામતા અને અંગદ–માજુમ ધરૂપે ઉત્પન્ન થતા અને પેાતાના હૅમસ્વભાવથી અચલિત-કાયમ રહેતા સાનાને પેાતાના સ્વસ વિત્તિ અનુભવથી જાણતાં છતાં જો લેાકેા તારા સ્યાદ્વાદના આશ્રય ન કરે તે તે તેનુ ઉગ્ર અભાગ્ય છે.
ભાવાર્થ :—સામાન્ય બુદ્ધિવાળા મનુષ્યા પણ રૂપાંતરા ઉત્પન્ન થતાં અને નાશ પામતાં જુએ છે, અને છતાં વસ્તુને એક જ સ્વરૂપવાળી નિત્ય અનિત્ય માને स्वद्रव्यतां यदधिकृत्य तदात्मभावं गच्छत्यदः कथमहो परजात्यभिन्नम् । तात्पर्यभेदं भजना भवदागमार्थः, स्याद्वादमुद्रितनिधिः सुलभो न चान्यैः ॥ २९ ॥ શ્લેાકા :—જે પદાર્થ પાતામાં રહેલ દ્રવ્યત્વને આશ્રયીને તે પદાર્થની સાથે એકતાને પામે છે, તે પદાર્થ પરજાતિ અર્થાત્ તિ ક્ સામાન્યની અપેક્ષાએ અભિન્ન કેમ કહી શકાય ? તાપ ભેદના વિકલ્પે। એ જ આપના આગમના અર્થ છે; બીજાઓને સ્યાદ્વાદ મુદ્રાવડે મુદ્રિત કરાયેલ નિધિ સુલભ નથી.:
ભાવા:—એક જ ઘટમાં લાંબા કાળ સુધી સ્વદ્રવ્યત્વ અર્થાત્ પોતાપણું ઘટત્વ રહે તેનું નામ ઊર્ધ્વતાસામાન્ય. ઊર્ધ્વતાસામાન્ય એક ઘટને આશ્રયીને રહે છે, જ્યારે તિ સામાન્ય અનેક ઘટની અપેક્ષા રાખે છે. ગ્રંથકાર તૈયાયિકાને કહે છે કે મ્ આ તે છે એવા પ્રત્યભિજ્ઞાનમાં તમે જાતિ—સામાન્યદ્વારા એકતા અભેદ સાધેા છે! પણ સામાન્ય એ પ્રકારનું છે. ઊર્ધ્વતાસામાન્ય અને તિક્
સાના જેવી એક વસ્તુમાં સેાનારૂપે સ્થિરતા જુએ છે, તેા તે તેઓના દુર્ભાગ્ય છે.
