________________
પર
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ
[ માશીષ પાષ પ્રત્યક્ષ થવાથી પેાતાને અને પ્રભુના સ્વરૂપભેદ ટળી જાય છે. પેાતે વ્યક્તિગત ભિન્ન હોવા છતાં શક્તિથી—સ્વરૂપથી અભિન્ન જાણે છે, કે જે એક વસ્તુનું સત્ય સ્વરૂપ છે. શુદ્ધાત્મા જ્ઞાનાદિ ક્રાણુ શક્તિમાં પ્રભુથી અંશમાત્ર પણ ન્યૂન હેાતા નથી. જ્ઞાનની સર્વોત્કૃષ્ટદશાસર્વજ્ઞપણ પ્રગટ થવાથી પાતે પ્રભુપદ પ્રાપ્ત કરે છે અર્થાત્ જીવાત્મા પેાતે જ પરમાત્મા અને છે. પ્રભુપદ એટલે આત્માની શુદ્ધદશા તે સિવાય તેા પ્રભુપદ જેવી બીજી કોઇપણ વસ્તુ નથી કે જેને પ્રાપ્ત કરવાથી પ્રભુ બની શકાય. શુદ્દામ દશાથી ભિન્ન પ્રભુપદ પ્રાપ્ત થતું હોય તેા પછી જેમ માનવી ધન પ્રાપ્ત થવાથી શ્રીમંત કહેવાય છે અને ધનને નાશ થવાથી પાછા કંગાળ કહેવાય છે તેમ પ્રભુની દશા પણ થાય. કાઇનું આપેલું પ્રભુપદ મેળવીને આત્મા પ્રભુ અને તે। પછી આપનારાએ પદભ્રષ્ટ કરે એટલે પાછા અપ્રભુ અતી જાય. પણ આ પદના સાધુ, ઉપાધ્યાય કે આચાર્યના પદની જેમ આરાપ થઇ શકતા નથી, પણુ ધાતી અથવા તે સવ" કમ ક્ષય થવાથી પ્રગટ થયેલી. આત્માની શુદ્ધ દશા છે, અર્થાત્ કર્મોના આવરણુથી તીરાભાવે રહેલું શુદ્ધાત્માનું સ્વરૂપ પ્રગટ થાય છે એટલે તેને પ્રભુ કહેવામાં આવે છે. અને તે પ્રભુને પ્રત્યક્ષ કરવાથી આત્માને પ્રભુસ્વરૂપે જુએ છે. પ્રભુસ્વરૂપ સધળા ય આત્મા સ્વસ્વરૂપના તિરેાભાવથી જીવાત્મા તરીકે એળખાતા હતા તે જ સ્વ-સ્વરૂપને આવિર્ભાવ થવાથી પ્રભુ-પરમાત્મસ્વરૂપે એળખાયા. જેમ સેલડી, ગાજર આદિ ભિન્નભિન્ન વનસ્પતિએમાં એછાવત્તા પ્રમાણમાં જેટલે અંશે મીઠાશ રહેલી છે તે બધીય તાભાવે રહેલી સાકર છે. તે જ્યારે પ્રયાગાદ્વારા પ્રગટ થાય છે ત્યારે કાઈપણુ વનસ્પતિના નામથી નથી મેળખાતી પણુ એક સાકરના નામથી જ ઓળખાય છે. દરેક વનસ્પતિમાં મીઠાશબાધક અંશ છૂટા પડવાથી કેવળ શુદ્ધ મીઠાશ જ રહે છે એટલે ત્યાં વનસ્પતિના ભેદને અવકાશ રહેતા નથી. તેમ સોંસારમાં જેટલા પ્રકારના શરીરા જણાય છે તેમાં જેટલે અંશે જ્ઞાન-જાણવાપણુ છે તે જ આત્મસ્વરૂપ છે, દરેક દેહમાં આત્મા અશુદ્ધ દશામાં તિરાભાવે રહેલા છે તે જ્ઞાનની તારતમ્યતાથી જણાય છે. જ્યારે તપ, જપ આદિ પ્રયાગાદ્વારા શુદ્ધ થાય છે ત્યારે જ્ઞાનના સપૂર્ણ વિકાસ થવાથી પ્રગટ થાય છે. અને સપૂર્ણ શુદ્ધિ થવાથી સથા શુદ્ધાત્મદશા પ્રગટે છે અર્થાત્ સ્વ.-સ્વરૂપને સંપૂર્ણ આવિર્ભાવ થાય છે. સર્વથા અશરીરી થયા સિવાય જ્ઞાનની સર્વોત્કૃષ્ટ દક્ષાસનપણું પ્રાપ્ત થાય નહિ એવા નિયમ નથી પણુ આત્મા સના તેા સદેહે જ થાય છે અને અશરીરી પછી થાય છે અર્થાત કાઇપણું જીવાત્મા સર્વજ્ઞ થયા સિવાય અશરીરી–સથા સવ' દેહમુક્ત થઇ શકે નહિં, કારણ કે માનવદેહ સનપણાનું સાધક છે પણ બાધક નથી અને તે માનવ દેહદ્વારા જ આત્મા સવ શુદ્ધિ મેળવી શકે છે. અનેક દેહના આશ્રયમાં રહીને સક્રિયપણે જે અશુદ્ધિ મેળવેલી હેાય છે તેને માનવ દેહની મદદવડે અશુદ્ધિઉત્પાદક ક્રિયાથી વિપરીત ક્રિયાદ્વારા શુદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. તે સંપૂર્ણ શુદ્ધિ મેળવતા સુધી દેહના આશ્રયમાં રહીને સવ થા જડસ્વરૂપ ક`થી મુકાઇ જાય છે. એટલે છેવટે અશરીરી બનીને સાદિ અનંતકાળ સુધી દેહમુકિતના અનંતર ક્ષણે પ્રાપ્ત થયેલી આત્મદશામાં સ્થિર રહે છે. જો અશરીરી થયા પછી સનપણું પ્રાપ્ત થતું હાય અથવા તે અનાદિ અશરીરી જ સન હેાય તે। શૂન્યવાદ આવી જાય છે; કારણ કે અણ્ણનો અરૂપી અને
'
