________________
વ્યવહાર કોશલ્ય
RURN તાતા (૨૫૩) નવા દરેક ખોટું કૃત્ય આપણું પોતાનાં અંત:કરણ ઉપર પાછા ફટક લગાવે છે.
સામા ઉપર તુચ્છ લાભ મેળવતી વખતે તેને નુકસાન કરવા કરતાં પણ પિતાની જાત ઉપર વધારે નુકસાન કરે છે એ વાત માણસ ભૂલી જાય છે.
ગાફણ મારતી વખતે આનંદ આવે છે, પણ અનેક વખત તેને ઘા સીધે ઊડી લગાડનારને જ માથા પર પડે છે, ગોફણને છટકાવતાં ન આવડે તે કપાળ પર હમણું કરે છે, સુંડલામાંથી કચરો ફેંકતાં ન આવડે તો પોતાનાં આખા શરીરને ધૂળથી ને ચીકાશથી ભરી મૂકે છે. એવી જ રીતે કોઈ પણ ખોટું કામ કરવામાં આવે તો તે સામાને નુકશાન કરે ત્યા ન કરે, પણ કરનારને તે ભારે આઘાત ઉપજાવે છે. ખોટાં કામ તો અનેક બતાવી શકાયઃ ચોરી, જૂઠ, અભિમાન, વિશ્વાસઘાત, પારકી નિંદા, પરદા રાગમન, અપ્રમાણિક વ્યવહાર, ખોટા તેલ, ખેટાં મા૫, માલમાં ભેળસેળ, સાચું ખોટું સમજાવવાની ૫હતિ, લાકડાં લડાવવાં, બદસલાહ વગેરે વગેરે.
આ અને આવાં પ્રત્યેક ખોટાં કલ્યો કે ન ઈચ્છવા યોગ્ય વર્તન સામાને નુકસાન કરે કે ન પણ કરે, પણ એવાં કૃત્ય કરનાર કે વર્તન કરનારને તે ભારે નુકસાન કરે છે. અંદરથી છૂટેલ ઘા પિતાને જ જરૂર વાગે છે અને વાગે ત્યારે ભારે હેરાનગતિ કરે છે. એવા કોઈ પણ ખોટાં કૃત્ય કરનારનું માનસ તપાસ્યું હોય તો ત્યાં અંદર એવો કકળાટ ચાલે છે. એના હદયના થડકારા ગયા હોય તો તેની સંખ્યા એશ્લી વધી જાય છે. એના મુખ પર કાળાશ, કચવાટ અને ૫સીને એવા જામી જાય છે કે એવા થોડા લાભ ખાતર એ પોતાની જાતને વેચે છે. પિતાનો વિકાસ બગાડી નાખે છે અને પોતાની નામના ઉપર કાળે કચડે ફેરવે છે અથવા સ્વાત્મસંતોષ ઉપર પાણી ફેરવે છે એવા ખ્યાલથી વિચારકનું માથું ફરી જાય છે. એટલા માટે કઈ પણ ખોટું કામ કરતી વખતે તાત્કાળિક થનારા લાભ ન જોતાં. પોતાની જાત ઉપર કેટલું નુકસાન તેથી થાય છે તે વિચારવાનું કામ કશળ માણસનું છે. અને થોડો તાજો લાભ જતો કરવાથી પરિણામે વ્યવહારમાં કેટલે લાભ થાય છે તેનો પણ વિચાર કરવા જેવો છે અને પૈસાને સ્થલ લાભ કઈ વખત થાય કે ન પણ થાય, તો અંદર સંતોષ અને આનંદ કેવા થાય છે તે પણ ધ્યાનમાં લેવા જેવું છે. હરામનાં નાણાં ટકતાં નથી, ભીખનાં હાલાં શાક ચઢતાં નથી અને ચારને પાટલે અંતે ધૂડની ધૂડ જ રહે છે. એટલે કે કેલ તીર આપણને જ વાગે, મારેલ ધા પોતાના પગને જ કાપે એ આંધળો ધંધો ન કરવો. સીધે રસ્તે આખી પાખી રોટલી મળે તેથી સંતોષ પામ, કાળા મારકેટના કરવૈયા થઈ મહેલાતો ચણાવવાના કાડ કરતાં ચાલુ ઝુંપડીમાં સંતોષ માનવો. એની મજા ઓર છે.
Every piece of wrong-doing strikes a blow at our own heart. When taking & mean advantage people too easily forget that they do themselves more injury than others I JOSEPH PARKER.(12-11-42)
