________________
૧૨]
બુદ્ધિપ્રભા [તા, ૧૦-૧૧-૧૯૬૪ ક્ષત્રિય કુંડ ગામના ઉપવનમાં એક અજોડ સ્વયં ઈન્દ્ર મહારાજે મુકત કંઠે કરુણ દશ્ય જગ્યું, આ દશ્ય આ પ્રશંસા કરી–“ આજે ભારતવર્ષમાં જીવન સમર્પક વિરલ વિભૂતિનું વસમી એક વિરલ વિભૂતિ છે કે જે મરણથી વિદાયનું હતું. આ દશ્ય અનાથ ગભરાતી નથી અને જીવનથી હર્ષ હિયાંઓની કેમળ લાગણીઓથી છલકાતું પામતી નથી જેને સુખને મને સાધનો હતું. આ દશ્ય વચ્ચે હૃદયવિદારક ખુશ કરી શકતાં નથી અને દુઃખના દર ધેરા ડુસકા અને સાચાં આંસુ પણ હતાં. સાધુને મુંઝવી શકતા નથી. એ મહા હા ! આકરી વિદાય કમળનાપૂર્વક
વિભૂતિની દિવ્ય તપશ્ચર્યા આજે વિશ્વમાં ભજવાતી હતી. આ વિદાયના દસ્થમાથી
અજોડ છે! -- ' આ પ્રશંસામાં કે વાત્સલ્ય અને કર્ણની ધાર ટપકતી
સામાન્ય માનવીના ત્યાગ, તપ અને હતી. આ વસમી વિદાયની વાંસળી માંથી હૈયાને હચમચાવી મુકે એવા
હૈયેની કેવળ અતિશકિત કરવામાં આવી કરુણ અને વેધક સર વારંવાર આવી
છે, એમ ત્યાં સભામાં બેઠેલા દળ નાજુક હૈયાંઓને વ્યથિત કરતા હતા,
સંગમે માની લીધું અને સાથે સાથે પિતાના લઘુ બધાવનું આ મહા- નિશ્ચય કરીને ઊો કે, એ પામર ભિનિષ્ક્રમણ નંદિવર્ધનના વાત્સલ્યપૂર્ણ
માનવીને ત્યાગ, તપ અને વૈર્યમાંથી હૈયાને વલોવી નાંખતું હતું, જીવનમાં
ચલિત કરીને, ઇન્દ્રની પ્રશંસાને ક્ષણ માત્ર પણ છૂટ નહિં પડનાર અસત્ય બનાવું. આ નિશ્ચય કરતા જ પિતાને લબાન્ધવ આજે સદાને સંગમ દેવ મટી દાનવ બન્યો અને માટે ગૃહત્યાગ કરે છે. ખરેખર,
વિરલ વિભૂતિ પાસે આવ્યો. માનવીની પ્રિય વસ્તુ જાય છે. ત્યારે
સિંહનું રૂપ ધારણું કરી માનવએના જીવનનું સર્વરવ લેતી જ જાય છે! હૈયાઓને વિદારી નાંખે એવી સિંહ-- - ત્રીસ વર્ષ સુધી સૌરભવાળા ગર્જના કરી જેઇ, પ્રલયકાળના તરુવરોની શીતળ છાયામાં વિહરનાર મેઘનું રૂપ ધારણ કરી વિજળીઓના માનવી, અખંડ-અગ્નિ ઝરતા તડકામાં કડાકાભડાકા કરી બ્રહ્માંડના કાન ફાડી તપે, પુણેની નાજુક શયામાં પિઢ- નાંખે એવા અવાજોના અખતરાઓ નાર માનવી, કંટક પર કદમ ભરે, પણ કરી જોયા; અને છેલ્લે સર્વ લાખે ની સલામ ઝલનાર માનવી, શક્તિએ કેન્દ્રિત કરી, ભયંકર રાક્ષરંક અને અપમાન સહે; આ સનું રૂપ ધારણ કરી, એ વિરલ કાર્ય કેટલું કપરું છે? એ તે અનુ. વિભૂતિ પર ત્રાટકવાનો પ્રયોગ પણું ભવીનું હૈયું જ વધી શકે તે આ વિરલ કરી જે. પણ એ બધું નિષ્ફળ વિભૂતિનું હૈયું જ!
નીવડયું !
આવા પ્રલયના ઝંઝાવાત અને
