________________
૯૦ ]
બુદ્ધિપ્રભા [ તા. ૧૦-૧૧-૧૯૬૪ તે સ્વકીય ભાવદયા કહેવાય છે. અને જેમ જેમ સત્ય સમજવામાં આવે અન્ય આમાઓને તવબોધ આપીને છે તેમ તેમ માણસ સત્યને સત્ય સમ્યકત્વને લાભ આપવું તે પરભાવ તરીકે સ્વીકાર કરે છે. દા. ત., જેમાં દયા કહેવાય છે.
કોઇ માણસને ઘડાનું જ્ઞાન થતાં દવ્યદયા તે ઘણીવાર થઈ પણ ઘડાને ઘડા જ કહેશે. પછી તેને તે ભાવદયા વિના ભવને અંત આવ્યો પટ નહિ કહે, તેમજ જીવનું જ્ઞાન નહિ. દ્રવ્યદયા અત્યંત ઉપગી છે થતાં જીવને તે જીવ જ કહેવાને પણ ભાવ દયાની પ્રાપ્તિ થાય તે જ પુણ્યને પુણ્ય જ કહેવાનો અને પાપને ભવનો અંત આવે.
પાપ તરીકે જ તે સમજવાનો. જીવાદિક નવતત્વ, પદ્ધવ્ય, અને સત્ય બોલવાથી પિતાને તેમજ સાત નય વગેરે સૂક્ષ્મ તત્વોનું પરિપૂર્ણ બીજાને લાભ થાય છે જ્યારે અસત્ય જ્ઞાન થતાં દયાનું સ્વરૂપ સમજાય છે. બાલવાથી બંનેને–પતાને અને બીજાને જે જે અંગે જેવા જેવા પરિણામની નુકશાન થાય છે. સત્ય બોલવાથી ધારાએ દયા થાય છે તે તે શે તેવું પુણ્ય થાય છે અને અસત્ય બોલવાથી ફળ પ્રાપ્ત થાય છે,
પાપ થાય છે. સત્ય બોલવાથી ધર્મની - દયાની ભાવના પિતાના આત્માને ઉત્પાત થાય છે અને અસત્ય બેલપરમાતમાં બનાવે છે. જે પેતાના વાથી ધર્મને નાશ થાય છે. આત્માને શાન સમાધિથી ભાવે છે તે
પ્રિય, પય અને તથ્ય વચન પરમાત્મા થાય છે અને તે સર્વ જીવાની ;
બેલિવું તે સત્ય વ્રત કહેવાય છે. પરમદયા કરે છે. એવી દયા સર્વ
અપ્રિય અને અહિત બલવું તે સત્ય જીવોને પ્રાપ્ત થાઓ.
હેય તે. પણ તે અસત્ય જ કહેવાય સત્ય રત્ન
છે. કાણાને કાણે કહે અને વ્યસત્યથી મોટો બીજો ધર્મ ભિચારીને વ્યભિચારી કહે તે સત્ય નથી. સત્યમાં જગત આખાને સમા- વચન હોવા છતાં પણ તેનાથી સામાની વેશ થાય છે.
લાગણી દુભાતી હોવાથી તે અસત્ય વચન આભા જ્ઞાનથી સત્ય અને અસવ કહેવાય છે. સમજી શકે છે. સર્વજ્ઞ થયા વિના સત્ય બોલનારને પ્રારંભમાં અનેક સર્વથા સત્ય સમજાતું નથી. આથી જાતની મુશ્કેલીઓ ભોગવવી પડે છે. માણસમાં જેટલા અંશે જ્ઞાન હોય છે અસત્ય બોલવાની અણી ઉપર આવવું તેટલા અંશે તે સત્ય સમજી શકે છે. પડે છે. કયારેક આત્મધર્વ તેમજ
