________________
૪૨]
બુદ્ધિપ્રભા [ તા. ૧૦-૧૧-૧૯૬૪ દેવાનંદા માતા જે આટલું જાણ પછી દેવાનંદ માતાએ અંતરોધન શકયા હેત કે ક્ષત્રિયકુંડ ગ્રામની પાછળ એક માત્ર લક્ષ આપ્યું હશે. સિદ્ધાર્થ ક્ષત્રીયને ત્યાં જે પુત્રને જન્મ
આખરે એક અકસ્માત બની થયો છે તે વસ્તુતઃ પિતાને જ બાળ છે તે
જાય છે. વીર પ્રભુ વિહાર કરતાં એક ઇક દિવસે આઘે ઊભા રહીને
દિવસ બ્રાહ્મણકુંડ ગામમાં આવે છે. પણ એ પોતાના મટી ગયેલા બાળનું
ત્યાં બહુશાળ નામના ઉલ્લાનમાં દેવતામેં જોઈ શકત-ગૌરવથી પિતાના
એએ રચેલા ત્રણ ગઢવાળા સમવઅંતરને ભરી દઈ શક્ત.
સરણમાં વ્યાખ્યાન આપવા પૂર્વાભિમુખે પણ ક્ષત્રિયકુંડ અને બ્રાહ્મણ વિરાજે છે. દેવાનંદા અને અષભદત્ત પાસે હોવા છતાં, ભગવાન મહાવીરના ત્યાં આવી ચડે છે. જન્મોત્સવથી માંડી દીક્ષા મહોત્સવ જેનું માં પણ નથી જોયું, સુધીના અનેક પ્રસંગમાં કયાંય દેવા- ગર્ભાવસ્થામાં પૂરે વિકાસ થાય તે નંદા માતા પ્રેક્ષક તરીકે આવ્યા હોય પહેલાં જ જેનું અપહરણ થયું છે એમ નથી લાગતું. ગામમાં જ્યારે
એવા પુત્રને માતા ઓળખી શકતી વર્ધમાનકુંવરને અથવા તો મહા
હશે ? ગમે તેમ હોય, પણ વાત્સલ્યમાં વીરને જોવા માટે લેકેનાં ટોળાં
અદ્ભુત જાદુઈ શકિત છે. એમ માન્યા ઉભરાતાં હો ત્યારે પણ દેવાનંદા
વિના નથી ચાલતું. ભગવાન મહાવીરને
જોતાં જ દેવાનંદા મતાની છાતીમાંથી માતા તો ઘરને ખૂણે ઝાલીને જ બેસી રહ્યા હોય એમ જણાય છે.
દૂધની સેર ઊડે છે, માતાને દેહ
રોમાંચથી ઉભરાઈ જાય છે. ગૌતમગર્ભાપહરણ પછી એમને રસ અથવા
સ્વામી પણ આ દશ્ય જેને વિસ્મય આનંદ છેક સુકાઈ ગયે લાગે છે.
પામે છે. કોઈ દિવસ નહિને આજે બીજાના પરાક્રમ, તપસ્વી, જ્ઞાની
એવું શું બન્યું કે એક અજાણી સ્ત્રીને પુની વાત જ્યારે તેઓ સાંભળતા
પ્રભુ પ્રત્યે આટલું બધું વહાલ પ્રગટયું ? ત્યારે એમને ચૌદ સ્વપ્નસૂચિત પુત્રનું સ્મરણ થઈ આવતું હશે. દેવે પોતાને “પ્રભુ ! આ દેવાનંદ કોણ છે ? ઠગી છે એ કઠોર સત્યનું ભાન થતાં એની દષ્ટ દેવવધૂની જેમ નિમેષ એ મમતાળુ માતાનું હૈયું અંદરથી
છે કેમ થઈ ગઈ ? સંશય અને વિસ્મય કેવું વલોવાઈ જતું હશે તે એમના
પામેલા ગૌતમસ્વામીએ અંજલી જોડીને
જ સિવાય બીજી કે સમજી શકે ? એટલે જ એમ લાગે છે કે ગર્ભાપકરણ દેવાનુય ગૌતમ! હું એ દેવા
