Aptamimansa Critique of an Authority Bhasya

Author(s): Samantbhadracharya, Akalankadev, Nagin J Shah
Publisher: Jagruti Dilip Sheth Dr

Page 65

30
CRITIQUE OF AN AUTHORITY प्रमाणप्रत्यनीकं स्वमनीषिकाभिरद्वैतमन्यद्वा किञ्चित् फलमुद्दिश्यारचयेत्, अन्यथा तत्प्रति प्रवर्तनायोगात् प्रेक्षावृत्तेः । तथाहि पुण्यपापसुखदुःखेहपरलोकविद्येतरबन्धमोक्षविशेषरहितं प्रेक्षापूर्वकारिभिरनाश्रयणीयम् । यथा नैरात्म्यदर्शनं तथा च प्रस्तुतम् ।।२५।।
हेतोरद्वैतसिद्धिश्चेद् द्वैतं स्याद्धेतुसाध्ययोः। हेतुना चेद् विना सिद्धिद्वैतं वाङ्मावतो न किम् ॥२६॥
If the doctrine of nondualism is established with the help of a probans there ought to be there the duality of probans and probandum; if the doctrine is established without the help of a probans why the (rival) doctrine of dualism should not be established through a mere movement of lips (alternatively, on the mere authority of scriptural texts) ? (26)
यदसिद्धं तत् न हितेप्सुभिरहितजिहासुभिर्वा प्रतिपत्तव्यम् । यथा शून्यतैकान्तः तथा चासिद्धमद्वैतम् । अत्र नासिद्धो हेतुः । तत्सिद्धिर्यदि साधनात्, साध्यसाधनयोस्तर्हि द्वैतं स्यात् । अन्यथा अद्वैतसिद्धिवत् द्वैतसिद्धिः कथं न स्यात् ? स्वाभिलापमात्रादर्थसिद्धौ सर्वं सर्वस्य सिद्धयेत् ॥२६॥
अद्वैतं न विना द्वैतादहेतुरिव हेतुना। संज्ञिनः प्रतिषेधो न प्रतिषेध्याद् ऋते क्वचित् ॥२७॥
There can be no non-dualism without dualism being already there, just as there can be no pseudo-probans without a probans being already there; certainly, the denial of a word-denoted entity never makes sense except when the entity sought to be denied is a real something. (27)
'अद्वैत'शब्दः स्वाभिधेयप्रत्यनीकपरमार्थापेक्षः, नपूर्वाखण्डपदत्वात्, अहेत्वभिधानवत्, इत्यनुमानात्। नात्र किञ्चित् अतिप्रसज्यते, तादृशो नो वस्तुप्रतिषेधनिबन्धनत्वात् । सर्वत्र प्रतिषेध्यात् ऋते संज्ञिनः प्रतिषेधाभाव: प्रत्येतव्यः ।।२७।।
Comment on verses 24-27 These verses should be read together, for they constitute Samantabhadra's most exhaustive criticism against the transcendentalist; (the same criticism in a germ form was levelled in the verse 12 dealing with the doctrine of absolute nonbeing' while partly at least it was levelled