Aptamimansa Critique of an Authority Bhasya

Author(s): Samantbhadracharya, Akalankadev, Nagin J Shah
Publisher: Jagruti Dilip Sheth Dr

Page 94

DIFFERENCE AND IDENTITY
cannot exist in independence from each other. To this we reply that it is not proper to posit a relation which is supposed to relate two entities by existing alongside them but which is itself not related to them (a description that fits the samaväya-relation posited by the rival in question). (64)
कार्यकारणादीनां परस्परं प्रतिबन्धात् कुतः स्वातन्त्र्यं यतो देशकालादिभेदेन वृत्तिरिति चेत्, समवायस्य समवायान्तरेण वृत्तौ अनवस्थाप्रसङ्गात् स्वतो वृत्तौ द्रव्यादेस्तथोपपत्तेः । असम्बद्धः समवायः कथं द्रव्यादिभिः सह वर्तेत यतः पृथक्सद्धिर्न स्यात् ? ॥६४॥
59
सामान्यं समवायश्चाप्येकैकत्र समाप्तितः ।
अन्तरेणाश्रयं न स्यान्नाशोत्पादिषु को विधिः । ६५॥
Since a particular universal as well as the samavāyarelation exist in their entirety in some one entity (acting as their substratum) it follows that they ought to exist nowhere else inasmuch as an entity to act as their substratum can be available nowhere else; but then what happens (to the universal in question and to the samavāya-relation) when an old entity perishes or when a new entity comes into existence ? (65)
प्रत्येकं परिसमाप्तेः आश्रयाभावे सामान्यसमवाययोः असंभवात् उत्पत्तिविपत्तिमत्सु कथं वृत्तिः ? ' उत्पित्प्रदेशे प्राक् नासीत्, नान्यतो याति, स्वयमेव पश्चात् भवति, आश्रयविनाशे च न नश्यति, प्रत्येकं परिसमाप्तं च' इति व्याहतमेतत् ॥ ६५ ॥
सर्वथाऽनभिसम्बन्धः सामान्यसमवाययोः ।
ताभ्यामर्थो न सम्बद्धस्तानि त्रीणि खपुष्पवत् ॥६६॥
On the rival's position there obtains absolutely no relation between a universal and the samavāya-relation, nor is the entity alleged to be the substratum of both related to either; thus all these three (viz. the universal in question, the samavāya-relation and the entity in question) turn out to be nonentities like sky-flower. (66) सामान्यसमवाययोः परस्परतः सम्बन्धासम्भवात् ताभ्यामर्थोऽपि न सम्बद्धः । ततः त्रीण्यपि नात्मानं बिभृयुः, कूर्मरोमादिवत् ॥ ६६ ॥