________________
SECTION VIII FATE AND PERSEVERANCE
Verses 88-91 दैवादेवार्थसिद्धिश्चेद् दैवं पौरुषतः कथम्। दैवतश्चेदनिर्मोक्षः पौरुषं निष्फलं भवेत्॥८॥
If it is maintained that all attainment of desirable objects is due to fate, then the question arises how it somehow happens that perseverance creates (i.e. decisively influences) fate. And if it is replied that fate is always a creation of fate it follows that a man should never attain liberation (mokṣa) and that all his endeavour should always prove futile. (88)
अथ अष्टमः परिच्छेदः योग्यता पूर्वकर्म वा दैवम्, उभयमदृष्टम् । पौरुषं पुनः इहचेष्टितम् दृष्टम् । ताभ्याम् अर्थसिद्धिः, तदन्यतरापायेऽघटनात् । पौरुषमात्रेऽर्थादर्शनात्, दैवमात्रे वा समीहानर्थक्यप्रसङ्गात् ॥८८।
पौरुषादेव सिद्धिश्चेत् पौरुषं दैवतः कथम्। पौरुषाच्चेदमोघं स्यात् सर्वप्राणिषु पौरुषम् ॥८९॥
If it is maintained that all attainment of objects is due to perseverance, then the question arises how it sometimes happens that fate creates perseverance. And if it is replied that perseverance is always a creation of perseverance it follows that the endeavour of all people should always prove a success. (89)
तद्धि पौरुषं विना दैवसंपदा न स्यात् । तदुक्तम् -
तादृशी जायते बुद्धिर्व्यवसायश्च तादृशः।
सहायास्तादृशाः सन्ति यादृशी भवितव्यता ।। इति तत् सर्वं पौरुषापादितमिति चेत्, तद्व्यभिचारदर्शिनो न वै श्रद्दधीरन् ।।८९।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
