Anandghan Stavano

Author(s): T U Mehta
Publisher: Umedchand and Kusumbaben Charitable Trust Ahmedabad

Page 4

બીજી આવૃત્તિનું નિવેદન શ્રી આનંદધનજીના આ સ્તવનોની પ્રથમ આવૃત્તિ ૧૯૯૮માં બહાર પડ્યા બાદ તેની માંગ વધતી રહી. પરંતુ બીજી આવૃત્તિ આર્થિક મુશ્કેલીને લઈને છપાઈ શકી નહીં. હાલમાં બહેનશ્રી કમુબહેન તથા શ્રી મીનાક્ષીબહેને આ પુસ્તિકા તથા શ્રીમદ રાજચંદ્રજીના “અપૂર્વ અવસર” બાબત મેં કરેલ વિવેચનને બીજી આવૃત્તિમાં છપાવવામાં રસ દર્શાવ્યો તેથી તેઓશ્રીના સહકારથી આ પુસ્તિકાની બીજી આવૃત્તિ પણ છપાઈ શકી છે.
અવધૂત શ્રી આનંદધનજીનું સ્થાન એક ઉચ્ચકોટીના તત્વચિંતક તરીકે આંકી શકાય તેમ છે. જૈન દર્શનના તમામ અગત્યના પાયાના સિધ્ધાંતોની તેમની સમજમાં જરાપણ સંકીર્ણતા નથી. તેઓ એક મસ્ત કવિ હતા અને તેમના સ્તવનો ઉપરથી જણાય છે કે તેઓ જ્યારે જ્યારે જુદા જુદા તિર્થંકર દેવોના મૂર્ત દર્શને જતાં ત્યારે તેમની સ્વયં
રિત કાવ્ય શક્તિથી આ સ્તવનોની રચના થઈ હશે. આથી તેઓશ્રીએ જે દાર્શનિક વિચારો આ સ્તવનો મારફત રજુ કરેલ છે તે કોઈ વ્યવસ્થિત નિબંધની પધ્ધતિથી હોવાને બદલે સ્વયંસ્ફરિત હદયોદગારો છે અને તેમ હોવાથી આ સ્તવનોમાં કવિની ઉર્મિશીલતા ઠેર ઠેર જોવા મળે છે. આત્મસિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવા તેમને જે મનોમંથન થયું હશે તેનો ખ્યાલ તેઓશ્રીએ શ્રી કુંથુનાથજીના સ્તવન નં. ૧૭માં આબેહૂબ આપેલ છે.
“મનડુ કિમ હિ ના બાઝે હો કુંથ જિન! મનડુ કિમ હિ ના બાઝે, જિમ જિમ જતન કરીને રાખું, તિમતિમ અલગું ભાજ, હો કુંથુ.”
આમ થોડા જ શબ્દો મારફત તેમણે ઘણું કહી નાંખ્યું છે અને દરેક આત્માર્થિ સાધકની વ્યથા રજુ કરી છે અને સ્તવનને અંતે તો જિનેશ્વર દેવને પણ ચેલેંજ કરતા હોય તે રીતે કહે છે.
“મનડુ દુરાધ્ય તે વશ આણયું, તે આગમથી મતિ આણું, આનંદધન પ્રભુ મારૂ આણો, તો “સાચું” કરી જાણું - કુંથુ.”
એટલે કે આપે તો આ અસાધ્ય મનને વશ કર્યું છે તે તો શાસ્ત્રોને વચનોથી મેં જામ્યું છે, પરંતુ તે કાંઈ સ્વાનુભવથી સિદ્ધ થએલ ન ગણાય તેથી) પ્રભુ ! મને પણ તેને વશ કરવાની શક્તિ આપો તો તમોએ પણ તે વશ કર્યું છે તે “સાચું છે તેમ હું માનું.
સ્તવનો નં. ૧ થી રર માં પ્રેમ-ભક્તિની ઉર્મિશીલતા વ્યક્ત કરી સ્તવનો નં. ૨૩-૪માં આત્મસાધનામાં નડતા અવરોધો અને તેને પરિણામે થતો હતોત્સાહ અને માનસિક પરિતાપનો ખ્યાલ તેઓશ્રીએ આપેલ છે અને શ્રી અજિતનાથને સંબોધીને કહે છે કે પ્રભુ! હું તમારા પંથની શોધમાં છું પરંતુ મને તેમાં સફળતા મળતી નથી. કારણ કે જે કષાયો ઉપર તે વિજય મેળવ્યો છે તે કષાયોએજ મારા ઉપર વિજય મેળવ્યો છે અને તેથી મારું પૌરૂષ વૃથા થાય છે. આજ પ્રકારના ભાવો સ્તવન નં. ૪ માં છે જેમાં કહે છે “અભિનંદન જિન! દરિસણ તરણિયે, દરિસણ દુર્લભ દેવ !”