________________
મારે જોઈતો નથી અને મારે પાપના ભાગીદાર બનવું નથી. આમ કહી તે પેઢીમાંથી ભાગીદાર તરીકે છૂટા થઈ ગયા. આના ઉપરથી આપણે જાણી શકીએ કે તે ન્યાયસંપન્ન વૈભવ અને સાધનશુદ્ધિના સાચા આગ્રહી હતા.
જ્ઞાનીઓએ કામવાસના કરતાં પણ અર્થવાસનાના સાતત્યને વધુ ભયંકર અનર્થકારી બતાવી છે. કામવાસના અમુક સમય પૂરતી જ જાગે જ્યારે અર્થવાસના ચોવીસેય કલાક જીવતી અને જાગતી, અને એનું ખપ્પર પૂરવા આપણે અમૂલ્ય જિંદગીને સ્વાહા કરી દઈએ છીએ,
પરંપરાગત રીતે દિવાળીની રાત્રે, આખા વર્ષના ધંધાની લેવડ-દેવડના ચોપડાઓનું પૂજન કરવામાં આવે છે. આ ચોપડાપૂજન દ્વારા આપણે આવતા વર્ષ માટે કુબેરજીનો ભંડાર, ધન્ન શાલિભદ્રની રિદ્ધિ, અને ક્યવના શેઠના સૌભાગ્યની આશા સેવીએ છીએ, સાથે સાથે કુબેરજીનો ત્યાગ અને શાલીભદ્રના દાનભાવનું સ્મરણ કરવું જોઈએ. મહારાજા જનક અને આનંદશ્રાવકને ન્યાયસંપન્ન લક્ષ્મી વરી હતી. પરંતુ આ અનાસક્ત આત્માઓએ તો આત્મલક્ષ્મીને વરમાળા પહેરાવી દીધી હતી. તેના પાવન સ્મરણ સાથે, લક્ષ્મીપૂજન વેળાએ “મને ન્યાયસંપન્ન વૈભવની પ્રાપ્તિ થાય” ની પ્રાર્થના આપણને મહાલક્ષ્મી સમીપ દોરી જશે.
પાપનુબંધી પુણ્યની લક્ષ્મી પાપ કર્મ કરાવીને જતી રહે અને કુલક્ષણો પણ વારસામાં આપતી જાય છે જે જીવનનું અધ:પતન કરાવનાર હોય છે. પુણ્યાનુબંધી પુણ્યની લક્ષ્મી પુણ્યકર્મ કરાવીને વધતી રહે છે.
‘લક્ષ્મી ચંચળ છે' ની સાથે જ્ઞાનીઓએ નિષ્કામ કર્મયોગની વાત કહી છે જેમાં પુરુષાર્થ અભિપ્રેત છે, તેની પાછળ ઉધામા કે દોડધામ કરવાથી નહિ પણ પુણ્યના ઉદયથી લક્ષ્મીની સહજ પ્રાપ્તિ થાય છે. લક્ષ્મીની પ્રાપ્તિ માટેનો પુરુષાર્થ કરતાં તો, અશુભ કર્મના યોગે આપણી સંપતિ જતી રહે તો તે સમયે આર્તધ્યાન કે રૌદ્રધ્યાનને બદલે સમભાવ કેળવીએ તે સમ્યકપુરુષાર્થ કર્યો કહેવાય. ન્યાયસંપન્ન વૈભવની પ્રાપ્તિ પાછળ પાવન પરિબળો કામ કરે છે લક્ષ્મીનો ભોગ તેની ભવ્યતાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જ્યારે લક્ષ્મીનું દાન તેની દિવ્યતાના દર્શન કરાવે છે.
અમૃત ધારા
= ૨૯
=
