________________
ઇંગ્લેન્ડની શાહજહાં મસ્જિદના ભૂતપૂર્વ ઈમામ ખલહાફીઝ બશીર અહમદ બાજરી એ પોતાના પુસ્તક “જાનવરો કે બારેમેં ઈસ્લામી નજરીયા'માં કુરાન ગ્રંથમાંથી ૧૦૦ થી વધુ અને ગ્રંથસ્થ દહીસમાંથી પચાસ જેટલાં અવતરણો ટાંકી માનવોના પશુઓ સાથેનો વ્યવહાર, પ્રેમ, દયા અને ઈજ્જતપૂર્ણ હોવો જોઈએ, એ વાતનું ઈસ્લામ ધર્મના દૃષ્ટિકોણથી પ્રતિપાદન કર્યું છે. વિશ્વના તમામ મહાદેવ મંદિર, મંદિર, મસ્જિદ, દેવળ, ગુરુદ્વાર, દહેરાસર આશ્રમ, પ્રાર્થના કે સાધનાના સ્થળોએ ધર્માચાર્યો, “જીવો અને જીવવા દો” “દરેક જીવના સહઅસ્તિત્વનો સ્વીકાર' અને જીવદયા પ્રેમ અને અનુકંપાની સૈધ્ધાંતિક વાતનું સતત પ્રતિપાદન કર્યા કરે, આ વાતનું ધર્મસ્થળોમાં ગુંજતી રહે તો, વિશ્વના તમામ જીવો માટે કલ્યાણનો માર્ગ પ્રશસ્ત બને.
જેનો સંપૂર્ણ અહિંસાના સિધ્ધાંતને વરેલા છે. કોઈપણ પ્રાણીને પીડા થતી જોઈ સાચા જૈન શ્રાવકના નયનો કરૂણાચલથી છલકાઈ ઉઠે. કોઈપણ ક્ષેત્રે કે કોઈપણ કાળે પશુવધથી અહિંસા પ્રેમી જેનોને દુઃખ થાય તે સાવ સ્વાભાવિક છે. અને તેમાંય વળી મહાવીરજયંતી જેવા પાવન પર્વના દિવસે પશુવધ થાય તો જૈનોની આંતરડી કકળે પારાવાર લાગણી દુભાય. કારણકે જૈનો જીવદયાને કુળદેવી માને છે.
આપણે વિશ્વાસ રાખીએ કે ઈસ્લામ ધર્મના અનુયાયીઓ જેનધર્મીઓની ભાવનાને સમજશે. કુર્બાનીની પરંપરાનો વૈકલ્પિક માર્ગ કાઢી સરકારના કાયદાને પણ માન આપશે. ધર્મનો નિશ્ચય પ્રજ્ઞા દ્વારા થાય છે. શાશ્વત સત્ય અને સામયિક સત્યનો સંઘર્ષ વૈચારિકસ્તરનો છે. વિવેકશક્તિ દ્વારા આનું સમાધાન કરી સમાપ્ત કરવો તે બૌદ્ધિક અહિંસા છે.
જૈનધર્મના ગીતાર્થ ગુરુભગવંતો સારી રીતે સમજે છે કે સંઘર્ષ એ ઉકેલ નથી. અહિંસાની સાથે સાથે જૈનધર્મીઓ ભગવાન મહાવીરના અનેકાંતને પણ માને છે. પ્રત્યેક પરિસ્થિતિ કે વસ્તુનો દરેક પાસાથી વિચાર કરશે. જેનધર્મી પરમત સહિષ્ણુ છે. તે અન્યધર્મીઓને આદરથી જુએ છે. જૈનધર્મીને બીજા પ્રત્યે વેર વિરોધ કે વૈમનસ્ય નહોય એ જીવતો અનેકાંત છે અને પર મત સહિષ્ણુતોનો સિધ્ધાંત અનેકાંતવાદનો પાયો છે. શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીના સહવાસના કારણે ગાંધીજી જૈનધર્મથી ખૂબ પ્રભાવિત
અમૃત ધારા
ની ૫૯ E
