________________
લાગશે કે આમાં આપણી શી વિસાત ? આ અનુપ્રેક્ષા-ચિંતન આપણામાં જાગૃતિ લાવશે તેથી જીવનમાં લધુતાભાવ પ્રગટ થશે, જે અહંકારના આક્રમણ સામે કવચ બની રહેશે.
રાજકીય, સામાજિક કે ધર્મસંસ્થામાં પદ મળે, પૈસા કે પ્રતિષ્ઠા મળે, જીવનમાં અહંકારના પ્રવેશનો ભય લાગે ત્યારે અંતરના પ્રવેશદ્વાર પર, “આ વિરાટ વિશ્વમાં આ પદની શી વિસાત?' નો વિચાર અહમ સામે ચોકીદાર બની માન કષાયથી આપણા આત્માનું રક્ષણ કરશે.
| વિશ્વચિંતક બટ્રૉન રસેલે એક લધુકથા લખી છે. તે રૂપકને થોડી જુદી રીતે આપણા નિજ જીવનનાં પરિપ્રેક્ષ્યમાં તપાસવા જેવું છે.
પ્રસિદ્ધ અને ભવ્ય મંદિરનો એક પૂજારી નિદ્રાધીન થતાં, તેને એક સ્વપ્ન આવ્યું. સ્વપ્નમાં તેણે જોયું કે તે સ્વર્ગને દરવાજે પહોંચી ગયો છે, પરંતુ દરવાજો એટલો મોટો છે કે તેનાં છેડોની ખબર જ નથી પડતી. તે માથું ઉંચકી જુએ છે, તે આશ્ચર્યથી જોતો જ રહી જાય છે. પરંતુ તેનો કોઈ અંત દેખાતો નથી. એ દરવાજા પર નાના માણસની ટકોરાની શી અસર થાય? તે અસીમ સુનકારમાં કાંઈ અવાજ પેદા ન થયો. એ માથું ઠોકી ઠોકીને થાકી જાય છે અને ખૂબ દુઃખી થાય છે. કારણ તેણે તો હંમેશાં એમ જ વિચાર્યું હતું કે, હું ભગવાનની દિવસ અને રાત-પૂજા કરું છું, એથી હું જઈશ ત્યારે ભગવાન દરવાજા સામે મારા સ્વાગત માટે, હાથ ફેલાવી ભેટવા તૈયાર હશે પરંતુ અહીંતો દરવાજો જ બંધ છે.
ખૂબ બૂમબરાડા પાડ્યા પછી, એક નાની બારી ખૂલે છે અને પ્રકાશનો પૂંજ દેખાય છે. તે જોઈ પૂજારી ગભરાય જાય છે. દરવાજાની બાજુમાં સરકી જાય છે કારણ કે બારીમાંથી એક-બે નહીં હજાર હજાર તેજસ્વી આંખો દેખાણી, પૂજારીની આંખો અંજાય જાય છે. તેને આંખે અંધારા આવવા લાગ્યા. પૂજારી બૂમ મારીને કહે છે, “મહેરબાની કરી અંદર જતા રહો અને ત્યાંથી જ વાત કરો, મારા સામે જુઓ નહીં. એક એક આંખનું તેજ હજાર સૂર્ય સમાન જણાય છે. તે કહે છે, હે ભગવાન આપના દર્શન થઈ ગયા, બહુ કૃપા થઈ પરંતુ પેલી તેજસ્વી આંખોવાળી વ્યક્તિ કહે છે, હું ભગવાન નથી. હું અહીંનો દ્વારપાળ છું અને તમે ક્યાં સંતાયા છો, મને દેખાતાં જ નથી ? પેલી હજાર આંખોવાળી વ્યક્તિને પણ તે પૂજારી ક્યાંય નજરે ચડતો નથી એટલો વામન
= અમૃત ધારા -
૨ ૧૧૭ =
૧૧૭.
