________________
ભક્તોએ સ્વજનોનું સ્થાન લઈ લીધું. સંસારમાં હતાં. ત્યારે બંગલા ફેક્ટરીના નિર્માણ અને વિસ્તારની વાત હતી. હવે મંદિરો સ્થાનકોના નિર્માણ વિસ્તારની શૃંખલા શરૂ થઈ. આસક્તિના ડેરા-તંબૂ તણાવા લાગ્યા. પસંદગીના ધર્મસ્થાનકો ગમવા લાગ્યા. ત્યાં વધુ રહેવાનું આકર્ષણ થયું. ખાસ ભક્તજનોનો સંગ વધ્યો.
પ્રવૃત્તિ બદલાઈ પણ વૃત્તિ ના બદલાઈ. અહીં એકત્વ અનુપ્રેક્ષા જરૂરી છે.
વેપારધંધો કે ઉધોગ સ્વકેન્દ્રી પ્રવૃત્તિ છે, મોટે ભાગે આ પ્રવૃત્તિ આપણા કુટુંબ પરિવારના સ્વહિત માટે લાભ માટે કરતા હોઈએ છીએ. જ્યારે સેવામાં અન્યના કલ્યાણ અને માંગલ્યની ભાવના ભળેલી છે. તેથી તેમાં સ્વાર્થને બદલે પારમાર્થિક ભાવના કેન્દ્રસ્થાને છે તેથી તે પ્રવૃત્તિમાં સત્ત્વશીલતા છે.
જ્યારે સેવા સંસ્થાના હોદા કે પદ પર મમત્વ જાગે ત્યારે એ મમઅહમને પણ ખેંચી લાવશે અને જેવી એ સંસ્થા અને તેના હોદામાં આસક્તિ જાગશે તેવી સત્ત્વશીલતા ખતમ થઈ જશે. પ્રવૃત્તિની સાત્વિકતાનો લોપ થશે. આસતિની વૃત્તિ બદલાશે અને અનાસક્ત ભાવ જાગૃત થશે તો જ પ્રવૃત્તિમાં સાત્વિક્તા આવશે. પહેલા મારા પરિવારના સ્વજનો – બંગલા પર મોહ, આસક્તિ હતા તેવા જ સંસ્થાના મકાન સહકાર્યકરો અને પદ પર આસક્તિ છે. સંસ્થામાં દાન કર્યું છે તો ટ્રસ્ટીશીપ તો મળવી જ જોઈએ, અહીં દાન તો થયું પણ ત્યાગ ન થયો.
પ્રવૃત્તિ બદલાઈ પણ વૃત્તિ ના બદલાઈ. દાન દ્વારા લક્ષ્મીનું, પરિગ્રહનું વિસર્જન તો થયું પણ ત્યાગ વિનાનું દાન એકડા વિનાના મીંડાં જેવું છે. દાનની પ્રવૃત્તિમાં ત્યાગની વૃત્તિ ભળે તો કાંચન-મણિ યોગનું સર્જન થાય.
સેવા કરી કે દાન કર્યું, પછી મારા હૈયામાં સન્માન પદ કે શિલાલેખની ભાવના શિલાલેખની જેમ કોતરાઈ જાય તો દાન દ્વારા પરિગ્રહ વિસર્જનની ભાવના અધૂરી રહી. ત્યાગ વિના દાનનું સાફલ્ય નથી. આસક્તિની વૃત્તિ બદલવી પડશે. માત્ર પ્રવૃત્તિ બદલવાથી કલ્યાણ નથી.
જીવનની અંતિમ ક્ષણે ભગવાન મહાવીરે પોતાના પ્રિય શિષ્ય ગૌતમને દૂર મોકલી અળગો કર્યો, અનાસક્ત ભાવ ઉજાગર કરવાની ભાવનાથી પ્રભુએ આમ કર્યું ને
૧૨૨ F
અમૃત ધારા F
