________________
કોઈ ચિંતકે વૃક્ષોના ઉપકારને સંતોનાં કાર્ય સાથે સરખાવ્યા, પરંતુ સંતો વૃક્ષોથીય મૂઠી ઊંચેરા છે. વૃક્ષોની શીતળ છાંયા કે મીઠાં ફળો મેળવવા આપણે વૃક્ષો પાસે જવું પડશે, પરંતુ સંતો તો પોતાની પાવન નિશ્રા અને સમકિત ફળોની લહાણી કરવા પરિષહો સહન કરી અને સામે ચાલીને આપણી પાસે આવે છે. ઉપકારી સંતો સંસારની બળબળતી બપોરને ચંદન જેવી શીતળતા આપે છે.
લોકોક્તિ છે કે, ચંદ્રની શીતળ ચાંદની તાપને હરે છે, ગંગા પાપને હરે છે અને કલ્પવૃક્ષની છાયામાં દરિદ્રતા ચાલી જાય છે પરંતુ જંગમતીર્થ સમા સંતોના પુનિત સાન્નિધ્યે પાપ, તાપ-સંતાપ અને અજ્ઞાન તિમિર દૂર થાય છે.
વર્ષાઋતુના કાળમાં અસંખ્ય સૂક્ષ્મ જીવોની ઉત્પત્તિ પ્રભુએ પોતાના જ્ઞાનમાં જાણી. સાધુ સંતો પોતાનાં વ્રતો બરાબર પાળી શકે એ હેતુથી વર્ષાઋતુમાં એક જ સ્થળે સ્થિરવાસ કરવાનો નિયમ બતાવ્યો, જેથી સંતો આત્મકલ્યાણના માર્ગે જવાની પ્રેરણા આપે છે, જેમ પનિહારી પાણી સિંચવાનો પુરુષાર્થ કરી કૂવાના જળને આપ્તજનોની તૃષા તૃત કરવા યોગ્ય બનાવે છે, તેવી જ રીતે સંતપુરુષો, સંતો શાસ્ત્રરૂપી કૂવામાંના જ્ઞાનજળને પોતાના પુરુષાર્થથી આકાશી જળ જેવું નિર્મળ બનાવી, જિજ્ઞાસુઓની જ્ઞાનપિપાસા સંતોષે છે. જ્ઞાનીપુરષો આ શાસ્ત્ર વાંચી વિચારી, ઊંડ ચિંતન-મનન કરી પોતે સમજી અને અધ્યાત્મના અર્થ ગંભીર રહસ્યો આપણને સરળ ભાષામાં સમજાવી આપણા પર ઉપકાર કરે છે.
વર્ષાની જલધારાથી ભીંજાઈને જમીન પોચી પડે છે, પોચી જમીનમાંથી જ બીજ ઝડપથી અંકુરિત થાય છે. તેમ આપણા પર કરૂણા કરનાર સંતો તેની પાવન વાણીવર્ષોથી આપણા રૂક્ષ હૃદયને કોમળ બનાવે છે, અનંતકાળથી આત્મા ઉપર અજ્ઞાનના આવરણને અમૃતવાણીની મૂશળધાર વર્ષોથી ભેદી જ્ઞાનબીજને અંકુરિત કરવામાં સહાય કરે છે.
આકાશમાંથી વરસતી વર્ષાની જલધારા ધરતીને ધાન્યથી ભરી વસુંધરા પર વસતા સર્વે જીવોનાં સુખ સમૃદ્ધિમાં વધારો કરે છે, તેમ સંત પુરુષની દિવ્યવાણી
= ૭૪
F
અમૃત ધારા –
