________________
લાયબ્રેરીની વિકાસ પ્રવૃત્તિ થવી જોઈએ. સંસ્કૃત અને પ્રાકૃતના અભ્યાસ માટેની, પંડિતોને તૈયાર કરવાની, પંડિતો પાસે જ્ઞાન મેળવવાની શ્રી સંઘે વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ.
- સાધુ-સાધ્વીજીએ માત્ર ક્રિયાને જ નહીં જ્ઞાનને પણ પૂરું મહત્ત્વ આપવું જોઈએ. આગમનો અભ્યાસ જાતે કરવો અને અન્યને પણ કરાવવો જોઈએ. વીરવાણીની પવિત્રતા સહુ કોઈનું કલ્યાણ કરશે એવી એમની દઢ શ્રધ્ધા હતી. અનેકાંતમાં અખૂટ શ્રધ્ધા રાખવી જોઈએ. મત, પંથ, ગચ્છ કે વાડામાં જાતને અને શ્રાવક-શ્રાવિકાઓને પૂરી રાખવાની સંકુચિતતા, સહુ કોઈને માટે આત્મઘાતક નિવડશે માટે એવી સંકુચિતતાથી વાડાબંધી અને કિલ્લેબંધી વીતરાગધર્મનું ભયંકર વિકૃત સ્વરૂપ છે તેને જેટલી સફળતાથી દૂર કરી શકાય તેટલું સહુ કોઈનું પરમ કલ્યાણ છે.
જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર અને તપ એ ચારેય મુખ્ય આધાર સ્થંભોનું ઉત્તમ રીતે પોષણ અને સંવર્ધન થવું જોઈએ. આ ચારેયમાંથી જે કોઈ અંગ નબળું રહેશે તેટલું કલ્યાણકાર્ય નબળું થશે. કર્મનિર્જરાના ધ્યેયથી તપ કરવું જોઈએ. એક એકથી ચડિયાતા ઉત્તમ તપની સ્વયં સાધના કરીને પ્રત્યક્ષ ઉદાહરણથી તથા દેશનાથી તપની મહત્તા તેઓએ સુપેરે દર્શાવી અને તપસ્વી તરીકે અજર અને અમર બની ગયા છે. જૈનશાસનના ઈતિહાસના અમર તપસ્વીઓમાં તેઓનું અત્યંત ગૌરવવંતુ સ્થાન છે.
અહિંસા, સંયમ અને તપ એ ત્રણેય તત્ત્વો પ્રત્યેક શ્રાવકે પૂરી નિષ્ઠાથી આચરવાના છે. કષાયની ધમધમતી આગને ઠારી પરમ શાંતિનો અનુભવ કરાવવનું સામર્થ્ય તપમાં છે. ઈચ્છાનિરોધ વગર આત્મસમાધિ મળતી નથી. કામનાની નામનાથી કરેલું કાર્ય આત્મસાધક બની શકે નહીં.
પૂજ્યશ્રીએ સ્વાધ્યાય તપ પર ખૂબ ભાર મૂક્યો છે. આગમોનું વાચન કરવું, વસ્તુ તત્ત્વને સ્પષ્ટતા માટે પ્રશ્નોત્તર કરવા, ભણેલું કે વાંચેલુ-જાણેલું ભૂલાય નહીં માટે પુનરાવર્તન કરવું, પરમાર્થ વિશે વિચાર કરવો અને ધર્મોપદેશ આપવો. જ્ઞાનાવરણીય કર્મના નાશ માટેની આ પ્રવૃત્તિ ઉત્તમ રીતે આચરવી જોઈએ.
અમૃત ધારા
( ૯૩
F
