________________
પૂ. તપસ્વીજીની દેશનાના વિશિષ્ટ પાસાં
પૂ. માણેકચંદજી મહારાજ સાહેબની દેશનાના વિવિધ પાસાંઓ આપણને જોવા મળે છે. પરમ ઉપકારી, પરમ વંદનીય પૂ. તપસ્વી શ્રી માણેકચંદ મહારાજ, જનહૃદયમાં અનોખું સ્થાન ધરાવે છે. દિવસે દિવસે પૂજ્યશ્રી પ્રત્યેના પૂજ્યભાવમાં સતત વૃધ્ધિ થતી રહી છે.
સેવાનિષ્ઠ, તપોનિષ્ઠ અને જ્ઞાનનિષ્ઠ પૂશ્રીની દેશના અમર બની ગયેલ છે. વીરવાણીના રહસ્યો લોક કલ્યાણ અને લોકમાંગલ્યની ભાવનાથી યથાર્થ રીતે રજૂ કરવાનો પૂ. શ્રીનો પુરુષાર્થ વંદનીય છે. જ્ઞાનની યથાર્થતા સમગ્ર જૈન સમાજ સમક્ષ રજૂ કરવાનો ભગીરથ પુરુષાર્થ તેઓએ કર્યો છે. આગમનાં રહસ્યોને સરળ, સચોટ, મધુર અને ભાવવાહી શૈલીમાં રજૂ કરી અનોખી જનસેવા લોકસેવા કરી છે.
સંસારમાં રચ્યા પચ્યા રહીને કે કેવળ પાપ પ્રવૃત્તિથી જીવન ટકાવવામાં, માનવજીવનનું કંઈ જ કલ્યાણ થવાનું નથી. ધર્મના સાચા રહસ્યો સમજાવાની અને તે મુજબ જીવનવ્યવહાર, કુટુંબ વ્યવહાર યોજવાની અનિવાર્ય જરૂર છે. આ માટે જ્ઞાનની, સાચી રીતે પ્રાપ્ત કરેલ જ્ઞાન મહાઉપકારી બની રહેશે. ક્રિયા અને જ્ઞાનના સમન્વયરૂપ મોક્ષમાર્ગની આરાધના જીવનને ધન્ય બનાવશે.
બાહ્ય આચારવિચાર અને ક્રિયાકાંડને જ ધર્મ માની અનુસરનાર ધાર્મિક ગણાય અને ક્રિયાની ઉપેક્ષા કરનાર ધાર્મિક વ્યક્તિ ન ગણાય એ કેવુ વિષમ છે? જ્ઞાન જે આત્માનો પરમ અસાધારણ ગુણ છે તે તરફનો પુરુષાર્થ ક્રિયાઓના બાહ્ય વ્યવહારોમાં અટવાવો ન જોઈએ. વ્યાખ્યાનમાં હાજરી આપવી, સામાયિક કરવી, પ્રતિક્રમણ આદિ ક્રિયા કરવી અને ધર્મ કર્યાનો સંતોષ અનુભવવો તે યોગ્ય નથી. ભોગત્યાગ અને તપની પણ જરૂર છે. પરંતુ આત્મતત્વની યથાર્થ સમજણ ન પ્રગટે તો એનું વિશેષ મૂલ્ય નથી. તેઓએ કહ્યું, “ભગવાન મહાવીરનો અનુયાયી વર્ગ જેમ શ્રી સંપન્ન છે તેમ જ્ઞાનસંપન્ન થશે તો જ ધર્મનું દિવ્યબળ સચવાશે. જ્ઞાનનો વ્યાપક પ્રચાર આવશ્યક જ નહી અનિવાર્ય છે.
| અમૃત ધારા
૯૧
=
