________________
એ પ્રજા નથી પરંતુ હિન્દુ એ તો એક ધર્મ છે. જે હિન્દુ (વૈદક) ધર્મને પાળે તો તે જ હિન્દુ કહેવાય. તમે લોકો તો ઈસ્લામ ધર્મને પાળો છો માટે તમે હિન્દુ ન કહેવાઓ, તમે તો મુસ્લિમ કહેવાઓ.
આમ, ભારતીય તરીકેની એક પ્રજાના બે ટુકડા થયા. પછી સ્વતંત્ર ભારતમાં આ વિભક્તિની પરંપરા આગળ વધી. આનાથી સૌ પ્રથમ શીખધર્મ પાળતા હિન્દુ શીખ લોકો હિન્દુ પ્રજાજનથી જુદા પડ્યા. ગુરુ ગોવિન્દસિંહે શીખોને કટ્ટર હિન્દુ બનાવી બહારના મુસ્લિમો સામે જબ્બર ટક્કર લીધી હતી. પરંતુ ધર્મ અંતર્ગત વિભાજનની આ પરંપરાનું પરિણામ કેટલું ભયંકર હતું તે, ઈન્દિરા ગાંધીની હત્યા પછી હિન્દુ અને શીખોમાં કેવું વૈમનસ્ય ફેલાયું હતું તે જોવાથી જાણવા મળ્યું. બંધારણની ૨૫મી કલમમાં જે બૌદ્ધો અને શીખોને હિન્દુ તરીકે ગણાવાયા હતા તેમાંથી તેમને જુદા પડાયા. દોઢ કરોડ શીખ હિન્દુઓ વિરાટ હિન્દુ પ્રજાથી અળગા પડી ગયા. હવે તે ખાલિસ્તાનની માગણી કરે છે. હવે લધુમતીને નામે જૈનોને અલગ કરી દેવાની વાત છે. આ પરંપરાથી ભાવિમાં શૈવો, લિંગાયતીઓ, વેષ્ણવો અને સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાય પણ હિન્દુ પ્રજાથી અલગ થવા આંદોલનો ચલાવશે. જેમ કે, રામકૃષ્ણ મિશનના અનુયાયીઓએ પોતાને હિન્દુઓથી અળગા જાહેર કરવા સુપ્રિમ કોર્ટમાં અરજી પણ કરી હતી જે ફગાવી દેવામાં આવી છે.
જૈન, શીખ, વૈદિક કે સનાતનધર્મને પાળતા ભારતીય લોકો હિન્દુ જ છે. હિન્દુ શબ્દ સમજાવતા શાસ્ત્રકાર પરામર્શિએ જણાવ્યું છે કે, हिंसा या दयते नित यस्य स हिन्दु । જેનું ચિત્ત કોઈની હિંસાથી દુભાય તે હિન્દુ * हिण्डयते भवाद भवं इति यो मन्यते स हिन्दु ! એક ભવમાંથી બીજા ભવમાં જવાનું છે તેવું જે માને તે હિન્દુ. ઉપરોક્ત બન્ને વ્યાખ્યાઓ પ્રમાણે તો જૈનધર્મ પાળતા લોકો પણ હિન્દુ જ કહેવાય.
હિન્દુ એ પ્રજાવાચક શબ્દ છે. આ પ્રજાના ધર્મો અનેક છે. પ્રજાવાચક શબ્દને ધર્મવાચક શબ્દ બનાવીને ગૂંચવાડો વધારી દેવામાં આવ્યો છે.
અમૃત ધારા E
