Akalanka Granthtrayam

Author(s): Bhattalankardev, Mahendramuni
Publisher: ZZZ Unknown

Page 279

१३४
लघीयस्त्रयस्य
[पृ० २ पं० १९[प्रमाणवातिकालं० लि. पृ० १२८ ] "सेयं साधकबाधकप्रमाणानुपपत्तौ सत्यां समानधर्मोपलब्धिः विनश्यवस्था विशेषस्मृत्या सहाविनश्यदवस्थयैकस्मिन् क्षणे सती संशयज्ञानस्य हेतुरिति सिद्धम्।” [न्यायवा० ता० टी० पृ० २४७] “न हि साधकबाधकप्रमाणाभावमवधूय
समानधर्मादिदर्शनादेवासौ।" [न्यायकुसु० स्त० २, पृ०८] “यत्पुनरुक्तं धर्मकीर्तिना-साधक5 बाधकप्रमाणाभावात्तहि सन्देहोऽस्तु इति तत्राह-" [सिद्धिवि० टी० पू० ४३१A.] "साधक
बाधकप्रमाणयोनिर्णयात भावाभावयोरविप्रतिपत्तिरनिर्णयादारेका स्यात् ।" [अष्टश० अष्टसह० पृ० ४९] प्रमाणनय० १११२ । प्रमाणमी० पृ० ५५० ९ । “साधकबाधकप्रमाणाभावात् सर्वज्ञे संशयोऽस्तु इत्ययुक्तम् ।" [ अष्टसह० पृ० ४९ ] प्रमेयरत्नमा० ३।२९ ।
पृ० २. पं० १६. 'अक्षार्थयोगे'-तुलना-"अक्षार्थयोगजाद्वस्तुमात्रग्रहणलक्ष10 णात् । जातं यद्वस्तुभेदस्य ग्रहणं तदवग्रहः ।।" [ तत्त्वार्थश्लो० पृ० २१९] "अक्षार्थयोगे
दर्शनानन्तरमर्थग्रहणमवग्रहः । ” [प्रमाणमी० १११।२७] " अक्षार्थयोगे इत्यादि व्याचक्षाणैः भाष्यकारैरेव" [न्यायवि० वि० पृ० ३२ A.]
अवग्रहादीनां चतुएर्णा लक्षणानि नियुक्ति-भाष्ययोः इत्थं द्रष्टव्यानि-" अत्थाणं उम्गहणं अवग्गहं तह वियालणं ईहं । ववसायं च अवार्य धरणं पुण धारणं वेति ॥ [आव० 15 नि० गा० १७९] “सामण्णत्थावग्गहणमुग्गहो भेयमग्गणमहेहा। तस्सावगमोऽवाओ अविञ्चुई धारणा तस्स॥" [विशेषा० गा० १८० ]
पृ० २. पं० २१. 'विषयविषयि'-तुलना-"तत्र अव्यक्तं यथास्वमिन्द्रियैः विषयाणामालोचनावधारणमवग्रहः ।" [ तत्त्वार्थाधि० भा० १।१५ ] "विषयविषयिसन्निपात
समयानन्तरमाद्यग्रहणमवग्रहः। विषयविषयिसन्निपाते सति दर्शनं भवति, तदनन्तरमर्थस्य 20 ग्रहणमत्रग्रहः ।" [ सर्वार्थसि० १।१५ ] राजवा० १।१५। धवलाटी० सत्प्ररू० ।प्रमाणप० पृ० ६८ । सन्मति० टी० पृ० ५५२ । प्रमाणनय० २१७ । न्यायदी० पृ० १० ।
इदमेव अवग्रहलक्षणं समुद्धृतं न्यायविनिश्चयविवरणे (पृ० ३२ A.)
पृ० २. पं० २१. 'विषयस्तावत्'–तुलना-“विषयस्य तावत् द्रव्यपर्यायात्मनोर्थस्य विषयिणश्च निर्वृत्युपकरणलक्षणस्य द्रव्येन्द्रियस्य लब्ध्युपयोगस्वभावस्य च भावेन्द्रियस्य 25 विशिष्टपुद्गलपरिणतिरूपस्य अर्थग्रहणयोग्यतास्वभावस्य च यथाक्रमं सन्निपातः योग्यदेशा
वस्थानं तदनन्तरोद्भूतं सत्तामात्रदर्शनस्वभावं दर्शनमुत्तरपरिणामं स्वविषयव्यवस्थापनविकल्परूपं प्रतिपद्यमानमवग्रहः ।” [सन्मति० टी० पृ० ५५३ ] षड्द० बृह० पृ० ८४ A. प्रमाणमी० पृ० २१।
पृ० २. पं० २२. 'द्रव्येन्द्रियं'–तुलना-" निर्वृत्त्युपकरणे द्रव्येन्द्रियम् ।” 30 [ तत्त्वार्थसू० २।१७ ] प्रमाणमी० १११।२२।
पृ० २. पं० २२. 'लब्ध्युपयोगौ'-तुलना-"लब्ध्युपयोगी भावेन्द्रियम् । [तत्त्वार्थसू०२।१८।] प्रमाणमी० १।१।२३ ।
पृ० २. पं० २३. 'अर्थग्रहणशक्ति'-तुलना-"लम्भनं लब्धिः । का पुनरसौ ? ज्ञानावरणक्षयोपशमविशेषः।" [ सर्वार्थसि० २।१८ ] राजवा० २।१८ । तत्त्वार्थसा० पृ० १११ । 35 प्रमाणमी० पृ० १८ । “स्वार्थसंविद्योग्यतैव च लब्धिः ।” [ तत्त्वार्थश्लो० २।१८ ] "आवर
णक्षयोपशमप्राप्तिरूपा अर्थग्रहणशक्तिलब्धिः ।" [ स्या० रत्ना० पृ० ३४४ ] जैनतर्कभा० पृ० १ ।