Akalanka Granthtrayam

Author(s): Bhattalankardev, Mahendramuni
Publisher: ZZZ Unknown

Page 290

पृ० १३ पं० १६.] टिप्पणानि
१४५ पृ० १२. पं०८. 'यस्मिन् सत्येव'-तुलना-“किं रूपः पुनरसौ कार्यकारणभावः अनुपलम्भसहायप्रत्यक्षनिबन्धनः ? इत्याह-तद्भावे भावः तदभावेऽभावश्चेति ।” [ हेतुबि० टी० लि० पृ० ६९]
पृ०१२.पं०१४.'कार्योत्पत्ति'-तुलना-"कार्योत्पत्तिविरुध्येत न वै कारणसत्तया। यस्मिन् सत्येव यद्भावः तत्तस्य कार्यमितरत् कारणम् इति क्षणिकत्वे न संभवत्येव सहोत्पत्ति-5 प्रसङ्गात् कुतः सन्तानवृत्तिः।” [सिद्धिवि० पृ० १६०, ३२६ ]
पृ० १३. पं०५. 'ब्रह्मवादस्तदाभासः'-"निराकृतविशेषस्तु सत्ताद्वैतपरायणः। तदाभासः समाख्यातः सद्भिईष्टेष्टवाधनात् ॥” [ तत्त्वार्थश्लो० पृ० २७० ] नयविव० श्लो०६८। प्रमेयक० पृ० २०५ B. न्यायावता०टी० पृ०८५। प्रमाणनय० ७।१५-२१ । जैनतर्कभा० पृ० २४ ।
पृ० १३. पं० ११. 'नैगमः'-"णेगेहि माणेहिं मिणइत्ति णेगमस्स य निरुत्ती। 10 सेसाणं पि नयाणं लक्खणमिणमो सुणह वोच्छं ।।" [ अनुयोग० ४ द्वा०] आव० नि० गा० ७५५ । विशेषा० गा० २६८२ । “निगमेषु येऽभिहिताः शब्दास्तेषामर्थः शब्दार्थपरिज्ञानं च देशसमग्राही नैगमः । 'आहच-नैगमशब्दार्थानामेकानेकार्थनयगमापेक्षः। देशसमग्राही व्यवहारी नैगमो ज्ञेयः ॥" [ त्तत्त्वार्थाधि० भा० १।३५ ] तत्त्वार्थहरि०, तत्त्वार्थसिद्ध० १।३५ । "अभिनिवृत्तार्थसंकल्पमात्रग्राही नैगमः।" [ सर्वाथसि० ११३३ ] राजवा० १।३३। “यदस्ति न 15 तवयमतिलय वर्तत इति नैकं गमो नयः संग्रहासंग्रहस्वरूपद्रव्यार्थिको नैगम इति यावत् ।" [धवलाटी० सत्प्ररू०] "तत्र संकल्पमात्रस्य ग्राहको नैगमो नयः । यद्वा नैकं गमो योऽत्र स सतां नैगमो मतः । धर्मयोः धर्मिणोऽपि विवक्षा धर्मधर्मिणोः।।" पर्यायनैगमादिभेदेन नवविधो नैगमः। [ तत्त्वार्थश्लो० पृ० २६९] नयविव० श्लो० ३३-३७। प्रमेयक० पृ० २०५ A. सन्मति० टी० पृ० ३१०। नयचक्र गा० ३३॥ तत्त्वार्थसार पृ० १०७। “धर्मयोः धर्मिणोः 20 धर्मधर्मिणोश्च प्रधानोपसर्जनभावेन यद्विवक्षणं स नैकं गमो नैगमः ।” [ प्रमाणनय ७७ ] स्या० मं० पु०३११। जैनतर्कभा०पू०२१ ।
पृ० १३. पं० ११. 'नैगमाभास'-"जं सामनविसेसे परोप्परं वत्थुओ य सो भिन्ने । मन्नइ अञ्चन्तमो मिच्छट्ठिी कणादोव्व ।।" [ विशेषा० गा० २६९० ] "तयोरत्यन्तभेदोक्तिरन्योऽयं स्वाश्रयादपि । ज्ञेयो व्यंजनपर्यायनैगमाभो विरोधतः ॥” [ तत्त्वार्थश्लो० पृ० 25 २७० ] नयविव० श्लो० ६३ । प्रमेयक० पृ० २०५ A. न्यायावता० टी० पृ० ८२। प्रमाणनय० ७.११ । जैनतर्कभा० पृ० २४ ।
पृ० १३. पं० १५.'वृत्तिविरोधात्'-तुलना-“वृत्तिश्च कृत्स्नाशविकल्पतो न...!" [ युक्त्यनुशा० श्लो० ५५ ] “एकस्यानेकवृत्तिर्न भागाभावाद्वहूनि वा। भागित्वाद्वास्य नैकत्वं दोषो वृत्तेरनाहते ॥" [ आप्तमी० श्लो० ६२ ] अष्टश०, अष्टसह० पृ० २१४ । “तस्य तेषु 30 सर्वात्मनाऽन्यथा वा वृत्त्ययोगो बाधकं प्रमाणम्.....।" [वादन्यायटी० पु० ३० ] “यद्वा सर्वात्मना वृत्तावनेकत्वं प्रसज्यते । एकदेशेन चानिष्टा नैको वा न क्वचिच्च सः।।" [ तत्त्वसं० पृ० २०३ ] "यदि सर्वेषु कायोऽयमेकदेशेन वर्तते । अंशा अंशेषु वर्तन्ते स च कुत्र स्वयं स्थितः ।। सर्वात्मना चेत् सर्वत्र स्थितः कायः करादिषु। कायास्तावन्त एव स्युर्यावन्तस्ते करादयः॥" [ वोधिचर्याव० पृ० ४९५ ]
35 पृ०१३. पं० १६. 'स्वतोऽर्थाः' -“सत्ताजोगादसो सो व सत्तं हवेज दव्वस्स । असओ न खपुष्फरस व सओ व किं सत्तया कज" [विशेषा० गा० २६९४ ]